چکیده:
علمای دانش نحو معانی سهگانۀ حال، استیناف یا عطف را برای حرف «واو» در آیه «لاتَأْکُلُوا مِمّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللّهِ عَلَیْهِ وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ» (انعام: 121) محتمل دانستهاند که البته ناهمگونی این نظریات، تبیین معنوی آیۀ شریفه را دچار چالش کرده است. بر این اساس نوشتار حاضر به روش توصیفی - تحلیلی به معناشناسی حرف «واو» در این آیۀ شریفه اختصاص یافته است و به این نتیجه رسیدهایم که ضمیر در جملۀ «وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ» به «أکل» مستفاد از فعل «لاتأکُلُوا» یا به «عَدَمُ الذِّکر» که برگرفته از «لَم یُذکَر» است، رجوع میکند. بنابراین آیۀ شریفه در صدد نهی از خوردن ذبیحۀ موصوف به فسق نیست، بلکه در مقام تبیین یکی از مصادیق فسق است. واژۀ «فسق» در آیۀ مورد بحث نیز بهمعنای خارج شدن ذبیحه از حلیت است که در حقیقت جملۀ «وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ» دلیل حرام بودن ذبیحهای را بیان میکند که نام خداوند بر آن برده نشده است؛ زیرا آن فسق و خروج از بندگی خداوند است و این مفهوم تنها با معنای عاطفه یا استیناف همخوانی دارد، نه حالیه بودن.
خلاصه ماشینی:
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان (تاریخ دریافت : ٩٦/٢/١٦؛ تاریخ پذیرش : ٩٧/٨/٢) چکیده علمای دانش نحو معانی سه گانۀ حال ، استیناف یا عطف را برای حرف «واو» در آیه «لاتأکلوا مما لم یذکر اسم الله علیه و إنه لفسق » (انعام : ١٢١) محتمل دانسته اند که البته ناهمگونی این نظریات ، تبیین معنوی آیۀ شریفه را دچار چالش کرده است .
واژة «فسق » در آیۀ مورد بحث نیز به معنای خارج شدن ذبیحه از حلیت است که در حقیقت جملۀ «و إنه لفسق » دلیل حرام بودن ذبیحه ای را بیان می کند که نام خداوند بر آن برده نشده است ؛ زیرا آن فسق و خروج از بندگی خداوند است و این مفهوم تنها با معنای عاطفه یا استیناف همخوانی دارد، نه حالیه بودن .
بنابر نظر این دسته ، خداوند در آیات گذشته با تکیه بر جنبه مثبت مسئله یعنی حلیت خوردن از گوشت های حلال ، در ادامه نیز برای تأکید هر چه بیشتر روی جنبۀ منفی و مفهوم آن تکیه کرده و آورده است : از گوشت هایی که نام خدا به هنگام ذبح بر آنها برده نشده است ، نخورید «و لا تأکلوا مما لم یذکر اسم الله علیه » (انعام : ١٢١) و پس از آن بار دیگر با عبارت «و إنه لفسق » (همان ) این عمل را محکوم کرده و بیان داشته است که این کار فسق ، گناه و خروج از راه و رسم بندگی است .