چکیده:
فراوانی و ویژگیهای منحصر به فرد دستنویسهای شاهنامه، تصحیح و متنپژوهی این اثر را پیچیده کرده است. جدا از تصحیحهای این متن، پژوهشگران مقالات بسیاری در باب اصلاح ضبطهای مختلف این اثر نگاشتهاند. یکی از این پژوهشها با عنوان «ویرایش صورتنگاشت یک واژه از شاهنامه (در داستان کاوه آهنگر)» به قلم محبوبه علیحوری در مجله پاژ به چاپ رسید. هدف نگارنده در این پژوهش، اصلاح ترکیب «پشت پا» به «پست پا» در بیت «از آن چرم که آهنگران پشت پای/ بپوشند هنگام زخم درای» است. نوشتة پیش¬ رو بر آن است که صورت «پشت پا» که در غالب دستنویسهای شاهنامه، تصحیح خالقیمطلق و دیگر تصحیحهای شاهنامه آمده، درست و اصیل است و معنای محصّلی از آن بهدست میآید.
خلاصه ماشینی:
«پشت پا» یا «پست پا»؟ نقدی بر مقالة «ویرایش صورتنگاشت یک واژه از شاهنامه (در داستان کاوۀ آهنگر)» به استاد بیبدیل فتحالله مجتبائی علی نورصبحی<FootNote No="4" Text="* دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی- گرایش ادبیات حماسی، دانشگاه فردوسی مشهد"/> چکیده فراوانی و ویژگیهای منحصر به فرد دستنویسهای شاهنامه، تصحیح و متنپژوهی این اثر را پیچیده کرده است.
هدف نگارنده در این پژوهش، اصلاح ترکیب «پشت پا» به «پست پا» در بیت «از آن چرم که آهنگران پشت پای/ بپوشند هنگام زخم درای» است.
نوشتة پیش رو بر آن است که صورت «پشت پا» که در غالب دستنویسهای شاهنامه، تصحیح خالقیمطلق و دیگر تصحیحهای شاهنامه آمده، درست و اصیل است و معنای محصلی از آن بهدست میآید.
در این نوشته به بحث دربارۀ بیت: «از آن چرم که آهنگران پشت پای بپوشند هنگام زخم درای» (خالقیمطلق، 1386، 1/ 69) در داستان کاوۀ آهنگر پرداخته شده است.
شکل نقطهها و سرکشها در دورههای مختلف تحول و تطور خط نوشتاری زبان فارسی دری متفاوت بوده است و کاتبان به منقوط کردن دقیق واژگان پایبند نبودهاند؛ بنابراین، در این مورد، نیازی به اشاره به منابع بیرونی همچون: متون اقدم، تلفظ درست واژه و ریشۀ پهلوی که نویسنده از بعضی از آنها استفاده کرده، نیست.
به نظر ما، بیت مورد بحث بهصورتیکه در غالب دستنویسها، تصحیح خالقیمطلق و دیگر تصحیحهای شاهنامه آمده (از آن چرم که آهنگران پشت پای/ بپوشند هنگام زخم درای)، کاملا اصیل و سالم است و بههمین صورت معنای محصل و درستی دارد.