وحدت وجود و بازتاب آن در منطق‌الطیر مقاله

در عرفان اسلامی مطابق نظریة وحدت وجود آن چه چشم می‌بیند و اندیشه ثبت می‌کند، نمودهای ظاهری و وهمی است. و ماورای آن‌ها یک وجود حقیقی واحد نامحدود حضور دارد. نمودها جلوه‌های آن وجود حقیقی واحد نامحدود هستند. عطار برای بیان نمودهای وهمی و وجود حقیقی واحد، از یک جناس مرکب یاری گرفته است. «سی مرغ» و «سیمرغ». سیمرغ که در آن سوی ادراکات ظاهری است، حقیقتاً هست و کثرتی در آن نیست ولی مرغان که رو در روی ادراکات ظاهری هستند، حقیقتاً موجود نیستند، بلکه ظهور و نمود و جلوه‌ای متکثر از سیمرغ هستند. سمیرغ رمز خداست و سی مرغ رمز انسان‌ها، سیمرغ از ادراک مرغان دیگر خارج است و سی مرغ واصل نیز سیمرغ را در وجود خودشان می‌یابند.

According to pantheism theory in Islamic theosophy , what ever eyes see and thought records, is superficial and imaginary growth, and beyond that there is an unlimited and real existence. This growth is effect of that unique and unlimited existence. Attar uses compound pun to explain imaginary growth and unique and real existence. Thirty birds and roc (simorgh). Roc which is byond the superficial senses really exists and it is only one , whereas thirty birds which ane on face of super ficial senses donot really exist, but in fact they are signs and realization of that single fact. The Roc is the mystery of God and thirty birds are mystery of humans. Roc is beyond the senses of other birds. in fact those thritl birds found out that Roc in themselves.