چکیده:
رقابتهای تمدنی بین تمدنهای بزرگ در عرصه جهانی، در شرایطی که جامعه بشری با بحرانهای سترگ و بنیادی روبهروست، جهان اسلام را در مرحله گذار قرار داده است؛ مرحلهای که در آن، صاحبان هر تمدنی با فائق آمدن بر این بحرانها و ارائه طریق برای جامعه بشری، میتوانند از آن بهسلامت گذر کنند و تمدن نوینی را سامان دهند و به جامعه بشری عرضه نمایند. از این نظر، جهان اسلام در وضع کنونی در مرحله پیشاتمدن نوین اسلامی قرار دارد و درصورتیکه با سلامت از این مرحله گذر کند، میتواند تمدن نوینی را به جامعه بشری ارائه نماید. ازاینرو، شناسایی دقیق وضعیت کنونی جهان اسلام و توصیف دقیق عوامل مؤثر بر رقابتهای تمدنی بین جهان اسلام و تمدنهای رقیب، میتواند زمینه را برای تسهیل گذر از وضع کنونی به مرحله تمدن نوین اسلامی هموار سازد.
در این مقاله با کار بست روش سوات[1] سعی میشود تا ازیکسو نقاط قوت و ضعف جهان اسلام، و ازسویدیگر فرصتها و تهدیدهای پیشروی آن در مواجهه با رقبا، برای شکل دادن تمدن نوین اسلامی توصیف گردد. پس از توصیف دقیق وضع موجود، با تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر رقابتهای تمدنی، وضعیت تمدن اسلامی در مرحله پیشاتمدن نوین اسلامی تبیین و راهبردهای گذر از مرحله کنونی به مرحله تمدن نوین اسلامی ارائه میگردد.
[1]- SWOT
خلاصه ماشینی:
در این مقاله با کار بست روش سوات2 سعی میشود تا ازیکسو نقاط قوت و ضعف جهان اسلام، و ازسویدیگر فرصتها و تهدیدهای پیشروی آن در مواجهه با رقبا، برای شکل دادن تمدن نوین اسلامی توصیف گردد.
چنین تمدنی که پایههای خود را بر تمدن ریشهدار اسلامی استوار کرده و منطبق با شرایط جدید آنها را بهکار میگیرد و نظامات خاص خود را برای اداره جامعه و تأمین سعادت مادی و معنوی نوع بشر شکل میدهد، تمدن نوین اسلامی شناخته میشود.
4-1- نقاط قوت جهان اسلام برای ایجاد تمدن نوین اسلامی اگر جهان اسلام را یک مجموعه فرهنگی و تمدنی یکپارچه درنظر بگیریم، این مجموعه ابزارها، امکانات، توانمندیها و ظرفیتهای مادی و معنوی بالفعل و بالقوه فراوانی در اختیار دارد که بهکار گرفتن آنها در مسیر تمدنسازی میتواند تأثیرات چشمگیری در ایجاد تمدن نوین اسلامی داشته باشد.
ازاینرو، ویژگیهای ذاتی اسلام را میتوان بهعنوان مهمترین نقاط قوت مجموعه فرهنگی و تمدنی جهان اسلام بهشمار آورد که با برخورداری از آن میتواند در عصر کنونی نیز تمدنساز شود و تمدن نوین اسلامی را بنا نهد.
4-2- فرصتهای محیطی مؤثر در شکل دادن تمدن نوین سازی جهان اسلام، افزونبر نقاط قوت درونی، در محیط خارجی خود نیز با فرصتهای فراوانی روبهروست که استفاده از آنها میتواند مقوم تلاشها برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی باشد.
7- نتیجهگیری بررسی وضعیت جهان اسلام بهعنوان یک مجموعه تمدنی، نشان میدهد که جهان اسلام در مسیر حرکت بهسمت تمدن نوین اسلامی، از نقاط قوت فراوانی برای شکل دادن تمدن نوین اسلامی برخوردار است.