چکیده:
ترکیه از آغاز تاسیس توسط مصطفی کمال آتاترک. یکی از پایه ها و اصول اساسی نظام حکومتی
خود را بر مبنای سکولاریسم قرار داده است. یکی از عوامل کلیدی سکولاریسم در ترکیه مدرن با میراث
عثمانی، نظارت «نهادینه حکومت بر دین» است. با تاسیس جمهوری در سال ۱۹۲۳ دولت منافع خود را
در چهارچوب سکولاریزاسیون و بنای ملتی برخاسته از گروه های متنوع قومی و دینی تعریف کرد.
پیروزی حزب عدالت و توسعه ترکیه در انتخابات نوامبر ۲۰۰۲ به عنوان حزبی با ریشه های اسلامی,
پرسشهای مهمی را درباره آینده سکولاریسم و نیز اسلام گرایی در این کشور به میان آورد. ویژگی های
اصلی سکولاریسم ترکیه با گونه فرانسوی یا آمریکایی آن متفاوت است و قرائتی که از این مفهوم در
ترکیه می شودء متفاوت از جداسازی دین و حکومت. مهار دین و حذف آن از سپهر عمومی را دنبال می
کند. در این مقاله, تلاش خواهیم کرد با بهره گیری از رویکرد جریان شناسی فکری به این پرسش پاسخ
دهیم که سمت گیری عدالت و توسعه به عنوان یک حزب با ریشه های اسلامی در مواجهه با
سکولاریسم چگونه بوده است؟ یافته های مقاله حاکی از آن است که حزب عدالت و توسعه با پذیرش
سکولاریسم به عنوان یک روش حکومت داری، ضمن کاستن از حساسیت نیروهای طرفدار ایدئولوژی
کمالیسم (و به طور خاص حامیان قرائت حداکثری از سکولاریسم) در پی جدایی دین از ساختار
حکومتی است تا بدین وسیله آزادیهای دینی را تضمین کنند.
خلاصه ماشینی:
پیروزی حزب عدالت و توسعه ترکیه در انتخابات نوامبر ٢٠٠٢ به عنوان حزبی با ریشه های اسلامی، پرسشهای مهمی را درباره آینده سکولاریسم و نیز اسلام گرایی در این کشور به میان آورد.
حزب عدالت و توسعه ، سکولاریسم کمالیست ها را مستبدانه می خواند زیرا مانع از حضور آزاد دین در قلمرو عمومی می شود؛ سکولاریسم این حزب مدعی بی طرفی است و بر آن است که دولت باید فاصله خود با همه ادیان را به طور مساوی حفظ کند (انتخابی، ١٣٩٢: ٣٦٣).
اردوغان یکی دیگر از نظریه پردازان حزب عدالت و توسعه ، استدلال می کند که به منظور محافظت از آزادی های دینی در ترکیه ، سکولاریسم باید از چشم اندازی دموکراتیک مورد بازتعریف قرار بگیرد.
بطور مختصر و مفید، یک سازگاری نسبی بین دینداری کم جامعه فرانسه و سکولاریسم حداکثری حاکم بر آن وجود دارد؛ در حالی که دینداری زیاد در جامعه ترکیه با سیاست هایی که تلاش می کند از حضور دین در قلمروی عمومی ممانعت کند در تناقض است .
حزب عدالت و توسعه پس از به قدرت رسیدن ، اعلام کرد که ترکیه در یک شرایط منحصر به فرد برای پیوند و ایجاد سازش بین اسلام ، دموکراسی و سکولاریسم قرار دارد.
به طور مشابه ، احزاب سیاسی (حزب عدالت و توسعه و حزب جمهوری خواه خلق ) برداشت متفاوتی در مورد سکولاریسم داشتند که به طور ایدئولوژیک هم از آنچه در دولت وجود داشت و هم مخالف آن بود دفاع می کردند.
حزب عدالت و توسعه سنت احزاب راست گرا برای دفاع از گرایش ترکیه به سوی سکولاریسم حداقلی را قبول کرده است .