چکیده:
زمینه و هدف: شهرها، نظامهای پیچیدهای هستند که نسبت به تهدیدهای طبیعی یا انسانی آسیبپذیرند. نگاهی که تاکنون در مدیریت سوانح و مدیریت شهری وجود داشته، رویکرد کاهش مخاطرات بوده است. اما امروزه جوامع در تلاش برای دستیابی به شرایطی هستند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آنها را به وضعیت پیش از بحران (اولیه و عادی) فراهم سازد. در این میان تابآوری، مفهوم جدیدی است که بیشتر در مواجهه با ناشناختهها و عدم قطعیتها به کار میرود. هدف از این مطالعه، ارزیابی و سنجش ابعاد تابآوری در محلات منطقه 9 شهر تهران معین شد.
روش: برای نیل به این هدف از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مبتنی بر تحلیل پرسشنامه در بین کارشناسان حوزههای مختلف که مشرف بر وضع موجود محلات منطقه 9 بودهاند، بهره گرفته شد. برای سنجش محلات هشتگانه منطقه 9 تهران از لحاظ ابعاد تابآوری، از تکنیک آنتروپی شانون و مدل تاپسیس استفاده شد.
یافتهها: اهمیت نسبی ابعاد در هشت محله منطقه 9 شهر تهران عبارتاند از: اجتماعی 31/0، ساختاری – کالبدی 22/0، زیرساختی 19/0، اقتصادی 14/0 و نهادی 13/0 میباشد. طبق محاسبات انجام شده با استفاده از مدل تاپسیس، محله دکتر هوشیار با مقدار 89/0، استاد معین با مقدار 73/0، امامزاده عبدالله 66/0، مهرآباد جنوبی 54/0، شهید دستغیب 38/0، سرآسیاب مهرآباد 33/0، فتح 32/0 و شمشیری 30/0 رتبهبندی شدهاند. نتایج حاصل از تحلیل آماری نشان میدهد که بعد اجتماعی در محلات منطقه 9 با وزن 31/0 دارای اهمیت نسبی بیشتری است. در ادامه براساس تکنیک رتبهبندی تاپسیس، محلات منطقه 9 تهران، رتبهبندی شدهاند که نتایج نشان میدهد محله دکتر هوشیار و استاد معین دارای وضعیت مناسبتری و محله فتح و شمشیری بدترین وضعیت را به لحاظ تابآوری در مقابل سوانح دارند.
نتیجه گیری: در جهت افزایش تابآوری در شهر تهران و منطقه 9، سرمایهگذاریهای آتی فراتر از سرمایهگذاریهای مادی و راهحلهای فنی، نیازمند توسعه سرمایههای انسانی، اجتماعی، ظرفیت نهادی و همکاری بین سازمانی است.