چکیده:
ازدواج خلیفه دوم با امکلثوم از مباحث پرچالش و اختلافی است که پذیرش یا رد آن، آثار مهمی مانند تحلیل روابط امیرمومنان علیه السلام با خلیفه دوم را بهدنبال دارد؛ اهمیت مسئله مورد بحث و نیاز به دیدگاهی تفصیلی و تحلیلی مستند بر همه گزارشهای موافق و مخالف، پژوهشی جامع را ضروری مینماید؛ هدف این مقاله بررسی و نقد گزارش های تاریخی و نظرات موافقان و مخالفان این موضوع و ارائه دیدگاهی مفصل و مستند است؛ نوشتار حاضر با بررسی منابع روایی، فقهی و تاریخی فریقین، توانسته اصلیترین دیدگاهها را پیرامون مسئله ازدواج خلیفه دوم با دختر امیرمومنان علیه السلام جمعآوری، دسته بندی و مورد تحلیل قرار دهد؛ این پژوهش در دو بخش، گزارش ازدواج در منابع فریقین و دیدگاه اندیشمندان فریقین، تنظیم شده است.
خلاصه ماشینی:
اهلسنت با اعتقاد به این ازدواج، وجود اختلاف بین امام علی؟ع؟ و خلفاء را نفی کرده و موضوع غصب خلافت و شهادت حضرت زهرا؟سها؟ را ساختگی میدانند؛ ازاینرو باتوجهبه نقش اساسی آن، در مباحث کلامی و تاریخی، پژوهشی مستقل ضرورت دارد؛ تاکنون آثار متعددی در اطراف موضوع، نگاشته شده<FootNote No="75" Text=" نگاشتههایی مانند: تزویج ام کلثوم لعمر (سید مرتضی علم الهدی 436ق)؛ المسائل العکبریة و المسائل السرویة و المسئلة الموضحة فی اسباب انکاح امیرالمؤمنین ابنته (شیخ مفید 413ق)؛ رسالة فی تزویج عمر لام کلثوم بنت علی (شیخ سلیمان بن عبدالله ماحوزی 1121ق)؛ قول محتوم فی عقد امکلثوم (سید کرامت علی هندی)؛ کنز مکتوم فی حل عقد ام کلثوم (سید علی اظهر هندی کهنویی 1352ق)؛ تزویج ام کلثوم بنت امیرالمؤمنین؟ع؟ و انکار وقوعه (شیخ محمدجواد بلاغی)؛ افحام الاعداء والخصوم فی نفی عقد ام کلثوم (سید ناصر حسین بن امیر حامد حسین)؛ ازدواج امکلثوم با عمر (سید علی میلانی، معاصر) زواج ام کلثوم (سید علی شهرستانی، معاصر) و....
"/> بهنظرمیرسد آنچه در مورد این ماجرا در منابع اهلسنت آمده از لحاظ سندی ضعیف بوده و به علت اختلاف در متن آنها از لحاظ متنی قابل اعتماد نباشند؛ حتی برفرض پذیرش ازدواج، دلیلی بر روابط حسنه، بین امام علی؟ع؟ و عمربن الخطاب نیست؛ نهایت ازدواج امکلثوم با عمر به دلیل ترساندن و سختگیری بر بنیهاشم با اکراه بوده است.
تذکرة الحفاظ، شمس الدین أبو عبد الله محمد بن أحمد بن عثمان بن قایماز الذهبی، بیروت: دار الکتب العلمیة، اول، 1419ق.
الکامل فی التاریخ، عز الدین بن الأثیر أبی الحسن علی بن محمد الجزری، تحقیق: عبد الله القاضی، بیروت: دار الکتب العلمیة، دوم، 1415ق.