چکیده:
هدف:اقتصاد کشورها همواره در معرض شوکها و اختلالهای مختلف قرار میگیرد. برخی شوکها مانند تحریم، برونزا هستند. برای نمونه پس از پیروزی انقلاب ایران در بهمن سال 1357، آمریکا همواره تجارت شرکتهای آمریکایی و غیرآمریکایی با ایران را با تحریم های مختلفی روبرو ساخته است. این تحریمها اگر چه به طور مستقیم شامل اقلام غذایی نبوده است اما به صورت غیرمستقیم قیمت و کیفیت اقلام غذایی در دسترس مردم را متاثر کرده است. از سال 1390 به بعد بر شدت تحریمها افزوده شده است. ازاینرو آثارشان بر رفاه و امنیت غذایی خانوار زیانبار است و به همین تحلیل آثار آنها اهمیت بسزایی دارد.
هدف این مقاله استفاده از شاخصهای تعیین سطح امنیت غذایی کشور مانند برآورد کالری دریافتی خانوارها در قالب دهکهای درآمدی و برآورد شاخص کلی امنیت غذایی خانوارهای شهری و روستایی طی سالهای 1381 تا 1396 است که عمدتا معطوف به آثار تحریم ایران در سالهای 1389 تا 1392 و تحریمهای جدید آمریکا بر امنیت غذایی خانوارهای ایرانی است.روش: در این مقاله تلاش شدهاست با یک رویکرد گذشتهنگر و استفاده از شاخصهای تعیین سطح امنیت غذایی کشور مانند برآورد کالری دریافتی خانوارها در قالب دهکهای درآمدی و برآورد شاخص کلی امنیت غذایی خانوارهای شهری و روستایی طی سالهای 1381 تا 1396 همچنین آثار تحریم ایران در سالهای 1389 تا 1392 بر امنیت غذایی کشور، آثار تحریمهای جدید آمریکا بر امنیت غذایی خانوارهای ایرانی را ارزیابی نمود.
یافتهها: یافتهها نشان میدهند که پس از اعمال تحریمهای سال 1389، کالری دریافتی کمتر از استاندارد، از دهک اول به سمت دهک چهارم پیشرفته است؛ یعنی امنیت غذایی خانوارهای شهری کاهش یافته است؛ درحالیکه امنیت غذایی خانوارهای روستایی از نظر شاخص کلی امنیت غذایی بهبود یافته است. علیرغم تاکید آمریکا بر شدت تحریمهای اخیر با توجه بر اعلام همکارینکردن کشورهای اروپایی، روسیه و چین با آمریکا، انتظار این است که اثر تحریمهای جدید در دریافت کالری خانوارهای ایرانی کمتر از گذشته باشد. با این حال کشورهای مزبور هنوز نتوانستهاند سازوکار مالی جایگزین ایجاد کنند.
نتیجه:با وجود شوکهای اقتصادی داخل کشور مانند شوک ارزی سال 1397، به نظر میرسد در صورت مدیریتنشدن تحریمهای جدید، امنیت غذایی کشور با مشکلات بیشتری مواجه میشود و سرانه کالری دریافتی خانوارهایی ایرانی پایینتر خواهد آمد.
خلاصه ماشینی:
روش : در اين مقاله تلاش شده است با يک رويکرد گذشته نگر و استفاده از شاخص هاي تعيين سطح امنيت غذايي کشور مانند برآورد کالري دريافتي خانوارها در قالب دهک هاي درآمدي و برآورد شاخص کلي امنيت غذايي خانوارهاي شهري و روستايي همچنين آثار تحريم ايران در سال هاي ١٣٨٩ تا ١٣٩٢ بر امنيت غذايي کشور، آثار تحريم هاي جديد آمريکا بر امنيت غذايي خانوارهاي ايراني را ارزيابي نمود.
در شرايطي که تحريم هاي آمريکا عليه ايران ، از آغاز سال جاري به اقتصاد ايران بازگشته ، يکي از پرسش هاي چالش برانگيز اين است که آيا اين تحريم ها علي رغم ادعاي تحريم کننده گان ، آثار سويي بر رفاه خانوارهاي ايراني به ويژه در زمينه امنيت غذايي دارند يا خير؟ براي پاسخ به اين پرسش ، با توجه به اعمال تحريم ها عليه ايران از سوي آمريکا و هم پيمانانش همچنين سازمان ملل بر اقتصاد ايران در سال ١٣٥٧، مي توان از يک مطالعه گذشته نگر استفاده کرد.
بنابراين اين مقاله تلاشي براي ارزيابي آثار شوک هاي تحريم هاي اعمال شده از سوي آمريکا بر سطح رفاه ، به ويژه امنيت غذايي خانوارهاي ايراني است .
در مجموع بررسي مطالعات مختلف نشان داد تحريم ها روي اقتصاد ايران اثرگذار است ؛ اما به طور 37 1- Eaton and Engers 2- Hufauer et al 3- Clawson 4- Askari et al 5- Torbat 6- Makhanko & Volohatykh 7- Farzanegan & Khabbazan and Sadeghi مشخص مطالعه اي ديده نشده که اثر تحريم را روي امنيت غذايي خانوارهاي ايراني بررسي کرده باشد.