چکیده:
با تشکیل پنچایتها در هند و قدرتگیری تدریجی پارسیان، آنان از اواسط قرن 19 میلادی به فکر اصلاح وضعیت همکیشان خود در ایران افتادند و در همین راستا انجمن اکابر پارسیان هندوستان را تاسیس کردند. این انجمن با هدف بهبود وضعیت معیشتی زرتشتیان ایران و اصلاح امور اجتماعی و مذهبی این اقلیت، از سال 1855 م. اقدام به فرستادن نمایندگانی به ایران نمود که یکی از اهداف اصلی این نمایندگان کمک به تاسیس انجمنهای زرتشتی برای شهرهای مختلف زرتشتی نشین ایران بود. پرسشی که در اینجا مطرح میشود آن است که تشکیل این انجمنها چه تاثیراتی در وضعیت اجتماعی زرتشتیان ایران داشته و آیا وقوع انقلاب مشروطه و قدرت گیری رضا شاه تغییراتی در روند تاثیرگذاری این انجمن ها داشته است؟مقاله حاضر تلاش دارد که با روشی توصیفی و تحلیلی منابع موجود درباره انجمن های زرتشتی و نقش این انجمنها در جامعه زرتشتی ایران را مورد بررسی و ارزیابی قراردهد . آن طور که به نظر میرسد روند پیشرفت و اثر گذاری زرتشتیان ایران با تشکیل انجمن های زرتشتی شدت پیدا کرده و این اتفاق با وقوع انقلاب مشروطه و پس از آن قدرت گیری رضا شاه هرچند از زوایای مختلف تشدید شد.
خلاصه ماشینی:
انجمن های زرتشتی در دوران قاجار و پهلوی اول و تأثیرات آن ها بر جامعه زرتشتیان ایران 1 مسعود دادبخش چکیده با تشکیل پنچایت ها در هند و قدرت گیری تدریجی پارسیان ، آنان از اواسط قرن ١٩ میلادی به فکر اصلاح وضعیت همکیشان خود در ایران افتادند و در همین راستا انجمـن اکـابر پارسـیان هندوستان را تأسیس کردند.
ایـن سازمان مدارس دخترانه و پسرانه زیادی در جامعة پارسیان هند تأسیس نمود و به تدریج و بـه دلیل ارتباطات گسترده با زرتشتیان ایران وضعیت آموزشی آنان نیـز بـرای ایـن سـازمان حـائز 1 اهمیت گردید .
با حضور نمایندگان انجمن اکابر پارسیان هند در ایران علاوه بر انجام اصلاحات اجتماعی و دینی گسترده در میان جامعه زرتشتیان ایران ، به مرور زمـان انجمـن هـایی نیـز در شـهرهای مختلف زرتشتی نشین کشور تأسیس شد.
٢- تشکیل انجمن های زرتشتی در دورٔە قاجار با حضور مانکجی به عنوان نماینده پارسیان هند در ایران علاوه بر اصلاح و بهبود وضعیت ١- نگاه کنید به : اشیدری ، جهانگیر .
باستانی پاریزی معتقد است که تمامی امور اجتماعی جامعه زرتشتی ایران به ویژه در کرمان و یزد بیش از یک و نیم قرن تحت سرپرستی و نظارت انجمن هـای زرتشـتی قـرار داشـته و تمامی تصمیمات این جامعه به صورت شورایی گرفته می شد؛ که همین امـر باعـث گردیـد تـا جامعه زرتشتی علیرغم فقر و گرفتاری های اجتماعی متعدد بتواند از نظـر فرهنگـی و سیاسـی 2 خود را در میان اقشار جامعه بالا کشیده و به تبع آن در زمینه های اجتماعی نیز پیشرفت کند .