واکاوی خطر اخلاقی سهامداران کنترلی و محدودیت‎های تأمین مالی مقاله

سودآوری یکی از اهدافی است که هر بنگاه اقتصادی آن را دنبال می‎کند. کسب سود نیازمند دسترسی به منابع مالی است، اگر چه تأمین مالی اغلب ساده نیست و از برخی موانع رنج می‎برد. در این رابطه، سهامداران کنترلی ممکن است مقداری از منابع کسب شده را مسدود کنند. از این رو، این پژوهش رابطۀ بین خطر اخلاقی سهامداران کنترلی و محدودیت‎های تأمین مالی را بررسی می‎کند. خطراخلاقی سهامداران کنترلی از طریق متغیر شکاف مالکیتی- کنترلی اندازه‎گیری شده است. اطلاعات مالی 17 گروه تجاری که شرکت اصلی آن‎ها در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس پذیرفته شده‎اند طی سال‎های 1390 الی 1395 (611 سال- شرکت) جمع‌آوری شده است. داده‌ها با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان می‎دهد شرکت‎هایی که خطر اخلاقی بالاتری دارند از مشکلات تأمین مالی بیشتری رنج می‎برند. بنابراین، شرکتهای با شکاف مالکیتی- کنترلی بیشتر، حساسیت جریان نقدی بیشتری را تجربه می‌کنند و هزینه حقوق صاحبان سهام بالاتری را متحمل می‌شوند. علاوه بر این، شکاف مالکیتی- کنترلی در شرکت‎های دارای ساختارهای مالکیت پیچیده با هزینه‎های نمایندگی و عدم کارایی سرمایه‎گذاری همبستگی مثبتی دارد.

خطر اخلاقی سهامداران کنترلی و محدودیت های تأمین مالی سرمایه گذاران خارج از شـرکت بـه دلیـل احتمـال سـلب مالکیـت سـهامداران کنترلـی، تمایل کمتری به سرمایه گذاری در شرکت های دارای ساختار مالکیت پیچیده دارند که این موضوع منجر به ایجاد محـدودیت هـای تـأمین مـالی بـرای چنـین شـرکت هـایی مـی شـود. چنین تأثیری به دو دلیل رخ میدهد؛ اول اینکه شـرکت هـا نیـاز دارنـد تـا بـه منظـور تـأمین مـالی فرصت های سرمایه گذاری، منـابع را جمـع آوری کننـد امـا محـدودیت هـای مـالی توانـایی مدیران را برای تأمین مالی محدود می سازد درنتیجه شرکت هایی که بـا محـدودیت تـأمین مـالی مواجـه هسـتند ممکـن اسـت بـه دلیـل هزینـه ی بـالای تـأمین مـالی، از قبـول و انجـام پروژه های با خالص ارزش فعلی مثبت صرف نظر کنند که این کار موجب سـرمایه گـذاری کمتر از حد میشود (بیدل و همکاران ، ٢٠٠٩) و دوم اینکه ، اگر شـرکت تصـمیم بـه تـأمین مالی بگیرد، هیچ تضمینی وجود ندارد که سرمایه گذاری صـحیحی انجـام شـود و در نتیجـه انتخاب پروژه های ضـعیف موجـب سـرمایه گـذاری بـیش از حـد مـی شـود (حصـارزاده و مدرس ، ١٣٨٧). فرضیه ها شـرکت هـای دارای شـکاف مـالکیتی- کنترلـی، ممکـن اسـت بـه دلیـل تمایـل کمتـر سرمایه گذاران جهت سرمایه گذاری با محدودیت های تأمین مالی مواجه شوند و به انباشـت وجه نقـد یـا افـزایش اسـتفاده از منـابع داخلـی بپردازنـد کـه منجـر بـه افـزایش نوسـانات و حساسیت جریان نقدی وجه نقد شرکت مـیشـود (ازمـت و اقبـال ، ٢٠١٧؛ لـو و همکـاران ، ٢٠١٤؛ بائو و همکاران ، ٢٠١٢؛ لو و هو، ٢٠١١).