طراحی چارچوب ارزشیابی تلفیقی پیشرفت تحصیلی در دوره اوّل متوسطه نظام جمهوری اسلامی ایران: پژوهشی کیفی مقاله

مفهوم‌پردازی ارزشیابی تلفیقی همواره یکی از دغدغه‌های سیاست­گذاران نظام تعلیم و تربیت کشور بوده است. هدف از انجام این پژوهش، طراحی چارچوب ارزشیابی تلفیقی پیشرفت تحصیلی دوره اوّل متوسطه نظام جمهوری اسلامی ایران است. طرح پژوهش، کیفی و روش آن مطالعه موردی کیفی چندگانه است. مشارکت­ کنندگان پژوهش شامل 16 نفر از اعضای هیئت‌علمی رشته روان‌شناسی تربیتی و علوم تربیتی دانشگاه، و کارشناسان مسئول سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ادارات آموزش و پرورش استان فارس بودند که با رویکرد نمونه‌گیری هدفمند و روش «معیار» انتخاب شدند. روش گردآوری داده‌های پژوهش، مصاحبه نیمه ساختارمند بود و برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مضمون (پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر) استفاده شد. با رویکرد تحلیلی بازساختارگرایی موریس، 22 مضمون پایه در 8 مضمون سازمان‌دهندة هدف، روش‌های جمع‌آوری اطلاعات، وزن‌دهی به بخش کمّی و کیفی ارزشیابی، بازخورد، مشارکت‌کنندگان در فرایند ارزشیابی، تدریس، استلزام‌ها و امکانات زیرساختی و اعتبار نتایج ارزشیابی استخراج شد. در پایان شبکه مضامین، مولفه‌های ارزشیابی تلفیقی پیشرفت تحصیلی ترسیم و اعتباریابی آن از طریق تکنیک‌های اعتبارپذیری و اعتمادپذیری با استفاده از همسوسازی داده‌ها انجام شد. یافته‌های مطالعه کنونی می‌تواند به برنامه‌ریزان آموزشی در خلق نگاهی نو در حوزه مطالعات ارزشیابی برنامه‌های درسی دوره متوسطه نظام تعلیم و تربیت کشور کمک کند.