چکیده:
در تاریخ تربیتی اسلام با گرایشها و رویکردهای متفاوتی روبهرو میشویم. گرچه سخن همهٔ آنها برپایهٔ قرآن و سنت است، هریک از زاویهای با واژهٔ تربیت و حیطههای مربوط به آن روبهرو شدهاند. پژوهش و بررسی دربارهٔ این اصول تربیتی اهمیت دارد؛ چراکه با نقد و بررسی آنها میتوان عمیقتر و کاربردیتر با موضوعات تربیتی روبهرو شد. همچنین، آشنایی با معایب و کاستیهای موجود، میتواند چهرهٔ واقعی این گرایشها را آشکارتر سازد. از جملهٔ این رویکردها، گرایش نقلگرایی است که در حال حاضر، بهشکل افراطی در گروههایی، همچون سَلفیان و وهابیان و دهها فرقهٔ دیگر دیده میشود. این گروهها با تأکید بر سنت و کتاب، شیوههای غلط تربیتی خود را میان قشرهای گوناگون، از جمله جوانان ترویج میدهند. حال، باتوجهبه اهمیت تربیت اخلاقی، این پرسش مطرح میشود که در رویکرد نقلگرایی معیارهای تربیت اخلاقی چگونه دنبال شدهاند و آیا تربیت اخلاقی نقلگرایانه به این معیارها توجه کرده است یا خیر؟ این مقاله با روش تحلیلیاستتاجی در پی پاسخ به این پرسشهاست. در ادامه دلالتهای تربیتی رویکرد نقلگرایی و تأثیرات منفی این نوع تربیت اخلاقی نقد و بررسی میشود.
خلاصه ماشینی:
حـال ، باتوجه بـه اهمیت تربیت اخلاقی، این پرسش مطرح می شـود کـه در رویکـرد نقـل گرایی معیارهای تربیت اخلاقی چگونه دنبال شده اند و آیا تربیت اخلاقی نقل گرایانـه به این معیارها توجه کرده است یا خیر؟ این مقاله با روش تحلیلی اسـتتاجی در پی پاسخ به این پرسش هاست .
ایـن رویکـرد بـا اسـتفاده از مؤلفه های مهمی، چون قرآن و سنت ، به نوعی بـر تشـکیل سـاختارهای ثابـت 313 تربیتی و شکل گیری فرهنگ و تربیت اسلامی تأثیرگذار بوده و تاکنون هـم بـه قوت خود باقی مانده است .
بـه همـین دلیـل ، بـرای مشخص شدن معیارهای تربیت اخلاقی به چند مکتـب مشـهور کـه در اخـلاق هنجاری ظهور کرده اند، اشاره میشود: 1 اخلاق وظیفه گرا این مکتب معتقد است که اصول جهان شمولی وجود دارد که میتوانیم آن هـا را در رسیدن به احکام اخلاقی موجه به کار بریم (دبـاغ ، ۱۳۸۸: ۱۳۲).
به صورت قانونی فراگیر در همه جا اجرا کرد؛ قانون دوم با تأکید بر احتـرام بـه اشخاص و حفظ کرامت آن ها به رفتار با انسان ها به عنوان هدف توجه میکنـد، نه به عنوان وسیله ای برای رسیدن به سایر هدف ها؛ قانون سوم که هدفش ایجاد جامعه ٔ اخلاقی اسـت ، بـر نقـش اجتمـاع در قانونگـذاری های اخلاقـی تأکیـد میکند(مجتهدی، ۱۳۹۰: ۱۱۰ تا ۱۱۴).
در اینجا این پرسش مطرح میشـود کـه معیارهای تربیت اخلاقی نقل گرایی چه کاستیهایی دارد و چه نقدهایی بـر آن وارد است که در ادامه به این مطالب اشاره میشود: 323 بیتوجهی به فلسفۀ اخلاق بیتـوجهی بـه فلسـفه ، در تربیـت اخلاقـی نقل گرایـان تـأثیر منفـی گذاشـته اســت .