چکیده:
امروزه اهمیت و جایگاه توسعه و جنبههای گوناگون آن، یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث محافل علمی داخلی و بینالمللی است. از توسعه بهعنوان فرایندی یاد شده که زمینه شکوفایی استعداد و پیشرفت همهجانبه انسان را در عرصههای مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی فراهم میآورد تا انسان در سایه این پیشرفت بتواند از یک زندگی شرافتمندانه در مسیر نیل به کمال مادی و معنوی برخوردار گردد. با اینحال، آنچه موضوع توسعه را از اهمیت دوچندان برخوردار کرده است، تلقی توسعه بهعنوان یک حق بشری در کنار سایر حقوق به رسمیت شناختهشده برای انسان است. سؤالی که این مقاله درصدد یافتن پاسخ آن میباشد، این است که حق بر توسعه چه هدف یا اهدافی را دنبال میکند؟
مفروض مقاله بر آن است که میتوان از عدالت، امنیت، آزادی و رفاه بهعنوان اهداف حق بر توسعه یاد کرد. برای پاسخ به سؤال فوق و اثبات فرضیه یادشده، به صورت تطبیقی اسناد و قواعد بینالمللی و نیز آموزههای اسلامی مورد بررسی قرار میگیرد.
Nowadays the importance and state of development and its different aspects are of the most controversial discussions in national and international academic circles. Development is defined as a process that eases the flourishment of mans talent and his enhancement in all economic, social, political and cultural areas, so that he could enjoy a prosperous life in his way to material and spiritual perfection. Nonetheless, what doubles the importance is that development is regarded as a human right alongside his other recognized rights. Our question here is what the aim of right to development is.
We hypothesize that justice, security, freedom and prosperity could be the aims of right to development. To answer the question and prove the hypothesis, we study international instruments and regulations as well as the Islamic teachings comparatively.
خلاصه ماشینی:
در اسناد حقوق بشری مرتبط با حق بر توسعه، بهویژه اعلامیه حق بر توسعه، اهدافی برای این حق ذکر شده است که میتوان از عدالت، امنیت، آزادی و رفاه بهعنوان اهداف حق بر توسعه یاد کرد.
از اینرو، در ابتدا، اهداف حق بر توسعه را در اسناد بینالمللی حقوق بشر مورد بررسی قرار میدهیم و سپس آنها را بر منابع اسلامی عرضه خواهیم کرد تا معلوم گردد آیا از منظر اسلامی این امور میتوانند بهمنزله اهداف حق بر توسعه باشند یا خیر؟ <H1>گفتار اول: عدالت</H1> بیتردید، اندیشه عدالت و تلاش برای دستیابی به یک زندگی مطلوب در پرتو عدالت را باید مهمترین و یا دستکم، یکی از مهمترین اهداف و آرمانهای جامعه بشری دانست.
بند 1 این ماده مقرر میدارد: «حق بر توسعه ازحقوق مسلم بشری است که با استناد به آن، هر یک از انسانها و تمام مردم حق دارند در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مدنی شرکت جسته، به ایجاد آن کمک کرده و از آن بهرهمند شوند به نحوی که کلیه حقوق بشر و آزادیهای اساسی آنها قابلیت تحقق کامل داشته باشد».
همچنین در بند 2 ماده 2، مسیر تحقق آزادی را بهرهمندی از شرایط توسعه ذکر کرده و مقرر میدارد: «تمام انسانها بهصورت فردی یا گروهی با در نظرگرفتن نیاز به احترام کامل به حقوق بشر و آزادیهای اساسی خود و وظایف خویش در قبال جامعه که بهتنهایی میتواند متضمن برخورداری آزاد و کامل انسانها از این حقوق باشد، در امر توسعه نقش دارند و بنابراین، آنها باید نسبت به ارتقا و حفاظت از یک نظم مناسب سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برای توسعه اقدام کنند».