چکیده:
عناصر تشکیل دهنده جرم نزد مشهور حقوق دانان، سه رکن قانونی بودن جرائم و مجازاتها، رکن مادی جرم و رکن معنوی جرم است. در حقوق جزا، بزه با موجود شدن سه رکن مذکور متحقق شده و بزهکار مستحق مجازات میشود. اما غیر از سه اصل بالا، عنوان دیگری نیز مطرح است که ممکن است به تنهایی و یا با ترکیب شدن با رکن معنوی جرم در تحقق بزه نقش مهمی ایفا کند و از ارکان بزه محسوب شود. این عنوان، «انگیزه مجرم» در ارتکاب عمل ناقض قانون جزا است. جایگاه انگیزه در میان ارکان تشکیل دهنده جرم یکی از مسائلی است که از دیرباز توجه جرمشناسان و حقوقدانان جزا را به خود جلب کرده است. در این پژوهه برآنیم تا اثر انگیزه را در تحقق بزه در حقوق جزای امامیه واکاوی کنیم، لذا بدین منظور ابتدا ارکان بزه را در فقه جزای امامیه بررسی و سپس به جایگاه انگیزه در میان آنها میپردازیم.
The effect of motivation in establishment of title of crime in Imami Jurisprudence. Experts of criminal law believe that the crime comprises of the legal، material، and mental components. In the criminal law crime comprises of these three components. But there is the other title that should has important role in the establishment of crime، alone or with the mental component.
This title is the criminal's motive in the establishment of crime. The position of motive in the components of crime is one of the problems that attract the attention of criminologists and criminal lawyers. In this research، we want to investigate the effect of motive in the establishment of crime in Imami criminal law. For this، we first investigate the components of crime in Imam criminal jurisprudence and then research the position of motive among of them.
خلاصه ماشینی:
حاصل آنکه در صورتی که ادله برائت را در مقابل ادله اخباریها تمام بدانیم، در این صورت اگر مفاد این ادله را رفع حرمت بدانیم، اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها یکی از ارکان تحقق جرم در فقه جزای امامیه است.
در قتل عمد در حقوق جزای امامیه قصد و سوء نیت مجرم مهم و معتبر است و اگر بزهکار فاقد آن باشد این بزه متحقق نمیشود.
بنابراین یکی دیگر از اسباب اباحه جرم دفاع مشروع است ما ادله و کیفیت مبیح بودن این سبب را در فقه امامیه مورد بررسی قرار میدهیم: 1- در حقوق جزای امامیه انسان حق دارد ضرر و خسارت را از نفس و حریم و مالش تا جایی که میتواند دفع کند.
در این موارد به سوء نیت که از ارکان جرم است بیتوجهی شده است، پس به طریق اولی انگیزه در تحقق عنوان مجرمانه عمل ارتکابی جایگاه و اثری ندارد و انگیزه مجرم هرچند شریف و پسندیده باشد عنوان جرم بر عمل او اطلاق میشود.
حاصل آنکه انگیزه در حقوق جزای امامیه غیر از قصد است و جایگاهی در بین عناصر جرم ندارد و عمل ارتکابی با هر انگیزهای که از مرتکب صادر شود بزه محسوب میشود و انگیزه خیر خواهانه نمیتواند عنوان مجرمانه فعل ارتکابی را از بین ببرد.
و نیز اینکه انگیزه در حقوق جزای امامیه غیر از قصد است و سوء نیت و خطای جزایی در فقه امامیه منفک از انگیزه است و عمل ارتکابی با هر انگیزهای که از مرتکب صادر شود بزه محسوب میشود و انگیزه خیر خواهانه نمیتواند عنوان مجرمانه فعل ارتکابی را از بین ببرد.