چکیده:
این پژوهش با هدف شناسایی و بررسی ویژگیهای مطلوب عناصر برنامۀ درسی برای نیل به پرورش مهارتهای حل مسأله در درس مطالعات اجتماعی برای دورۀ ابتدایی تحصیلی انجام گرفته است. روش پژوهش زمینهای و از نوع تحقیقات کاربردی بوده است. بستر تحقق شاملِ کتابها، مقالهها و نوشتههای مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونهگیری به علت کثرت منابع در این حوزه، از مکتوبات چاپی و الکترونیکی که برای محقق قابل دسترسی بود، استفاده شد. در این پژوهش، جهت گردآوریِ اطلاعات از فیشبرداری استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل دادهها در این پژوهش به شیوۀ تحلیل مضمون بود و یافتهها در قالب شبکۀ مضامین پایه، سازماندهنده و فراگیر، دستهبندی و سازماندهی شدند. یافتههای پژوهش بیانگر این بود که برنامۀ درسی موردِنظر شامل یک مضمون فراگیر، 9 مضمون سازماندهنده و 46 مضمون پایه بود: 1. هدفها: رشد عقلانی، پرورش مهارتهای فرآیندی و توانمندیهای عاطفی، تقویت مهارتهای اساسی یادگیری، تربیت اخلاقی و شهروند مطلوب، پرورش توانایی یادگیری خودراهبری؛ 2. محتوا: فعالیتمحور، منطقی و صریحبودن؛ 3. مواد و منابع آموزشی: ارتباط با موضوع یادگیری، پوششدادن موضوع یادگیری، تناسب با هدفهای برنامۀ درسی، تناسب با ویژگیها، نیازها و علایق دانشآموزان؛ 4. راهبردهای یاددهیـ یادگیری: تعاملی، کاربردی، اکتشافی و کاوشگرانه بودن؛ 5. فعالیتهای یادگیری: ارتباط با هدفهای برنامۀ درسی، پرورش مهارتهای سطوح بالا، ترغیب یادگیرنده به فعالیت گروهی؛ 6. محیط یادگیری: رعایت ویژگیهای فضایی ـ کالبدی و روانی ـ عاطفی؛ 7. نفش یادگیرنده: فعال، اجتماعی و خلاقبودن؛ 8. نقش معلم: راهنما، مشاور و تسهیلگر یادگیری 9. ارزشیابی: منطقی و مبتنیبودن بر شواهد.