چکیده:
با وجود پیچیده بودن ادغام شرکتهای تجاری، متأسفانه درحقوق ایران فرایند ادغام و مباحث حقوقی آن تبیین نشده است. با توجه به اینکه علت ادغام شرکتهای تجاری میتواند کاهش هزینهها و ریسک تجاری و بالابردن بهرهوری یا تمرکز مدیریت در بازار سرمایه باشد و تأثیر فراوانی در امور اقتصادی و مالی خواهد داشت، از اینرو شناخت مباحث حقوقی مربوط به ادغام، امری ضروری است. هر چند در ادغام شرکتهای تجاری تمام دیون و تعهدات و داراییهای شرکتهای ادغام شونده، در حقوق تجارت، به شرکت جدید یا شرکت ادغامپذیر منتقل میشود، اما چگونگی نحوة انتقال تعهدات یا داراییها باید در چارچوب قواعد عمومی و اصول کلی تفسیر شود. مشخص نمودن زمان این تغییر و تحول و انتقال دیون و تعهدات امری مهم است که در این راستا مراجع ثبت شرکتها اقدامات خاصی نسبت به آن لحاظ مینمایند. زمان جانشینی تعهدات در ادغام شرکتهای تجاری امری مهم است. نقل و انتقال سرمایه، پرداخت مالیات، ارزیابی و حسابرسی از دیگر مباحث جانشینی تعهدات است.
خلاصه ماشینی:
اما با جمیع موارد فوق ، متأسفانه هنوز نحوة ادغام و تشریفات و مراحل ادغام شرکت های تجاری در قانون خاص تجارت تبیین نشده است ، بنابراین مباحث مربوط به تعهدات و دیون شرکت های ادغام شونده را باید در سایر قوانین دیگر جستجو نمود.
برخی از حقوقدانان ماهیت ادغام شرکت های تجاری را «عقد بیع » تلقی می نمایند و تفاهم و ادارة ارکان تصمیم گیرنده شرکت (مجامع عمومی ) برای ادغام در شرکت دیگر در چارچوب اساســنامه را امری الزام آور تلقی می نمایند؛ اما با توجه به اینکه در ادغام شــرکت تجاری ، شــخصیت حقوقی شرکت های قبلی ادغام شونده از بین می رود و همچنین تشریفات خاص بیع در ادغام همچون عین بودن مبیع و مباحث مربوط به خیارات ، در ادغام شــرکت تجاری تســری ندارد و جایگاه خریدار و فروشنده به معنای واقعی آن نیز موضوعیت پیدا نمی نماید، از این رو نمی توان ادغام شرکت های تجاری را بیع تلقی نمود.
ضررورت دو صورت جلســۀ همزمان که در عرف مراجع ثبت شرکت ها وجود دارد، در مادة ١٠٥ قانون برنامۀ پنجم توسعه و همچنین سایر قوانین مرتبط پیش بینی نشده است ، لکن به این دلیل که از یک طرف انحلال شرکت صورت می پذیرد و شرکت ادغام شونده به نحوی از بین می رود و از طرف دیگر امکان افزایش ســرمایه و نقل و انتقال سرمایه ، دارایی دیون و تعهدات در شــرکت ادغام پذیر وجود دارد، پس در جهت تطبیق مواعد در مباحث مالیاتی و ارزیابی دیون و تعهدات و همچنین حسابرسی و تقویم آن ، ضروت دو صورت جلسۀ همزمان شرکت های ادغام شوندة توجیه مالی و حسابرسی و حقوقی دارد.