ارزیابی تأثیر پارامترهای اقلیمی بر روند تغییرات تراز آب دریا با استفاده از مدل‌های آماری خطی در سواحل شمالی دریای عمان مقاله

پیش­بینی نواسانات تراز آب دریا ابزاری کارآمد به‌منظور مدیریت جامع دریا و حفاظت مناطق ساحلی است. در دهه‌های اخیر تغییر پارامترهای اقلیمی سبب بروز تغییراتی در دمای سطح کره­ی زمین، بارش، سرعت باد، ارتفاع امواج و تراز آب دریاها شده است. جریان­های جزر و مدی یکی از عوامل عمده در شکل­زایی و فرسایش ساحلی و نیز ایجاد مخاطرات محیطی در منطقه­ی جنوب شرق کشور است  که می‌تواند تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی قرار گیرد. در این پژوهش ابتدا به بررسی روند تغییرات تراز سطح آب دریا در ایستگاه های جزر و مدی سواحل شمالی دریای عمان پرداخته شده و سپس ارتباط بین پارامترهای اقلیمی فشار هوا، نیروی باد و دمای هوا بر روند تغییرات تراز دریا مورد مطالعه قرار گرفته است. داده‌های مورد استفاده در این تحقیق شامل اطلاعات مربوط به پارامترهای اقلیم و نیز داده‌های مربوط به تراز آب دریای عمان در ایستگاه‌های جاسک و چابهار است که به ترتیب طی دوره آماری 20 ساله (2016 -1997) از سازمان هواشناسی و مرکز کمیسیون بین‌المللی اقیانوس شناسی دریافت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در طی دوره­ی مربوطه میانگین تراز دریا در بندر جاسک و چابهار به ترتیب 80میلی‌متر و 30میلی‌متر افزایش یافته است. همچنین ضریب تغییرات میانگین تراز دریا در طول دوره­ی آماری مورد مطالعه به ترتیب با حدود 460میلی‌متر در بندر جاسک و حدود400میلی‌متر در بندر چابهار متغیر بوده است. همچنین نتایج حاصل از همبستگی و تحلیل رگرسیون بین پارامترهای مستقل فشار، دما و تنش باد بر پارامتر وابسته میانگین تراز دریا نشان داد که بین میانگین­های ماهانه پارامترهای تراز دریا، دما، فشار جو و سرعت باد همبستگی معنی­داری وجود دارد. در هر دو ایستگاه مورد مطالعه بین پارامترهای اقلیمی سرعت باد و دمای هوا با تراز دریا همبستگی مستقیم و بین فشار هوا و تراز دریا همبستگی معکوس وجود دارد. یعنی افزایش دمای هوا و سرعت باد باعث افزایش تراز سطح دریا و افزایش فشار هوا (الگوی پرفشار) باعث ایجاد جوی پایدار و کاهش تراز سطح دریا می‌گردد.