چکیده:
نشانه‌شناسی یکی از نظریه‌های خوانش متون ادبی است. این دانش به مطالعه نظام‌مند علل و عواملی می‌پردازد که در فرآیند تولید و تفسیر نشانه‌ها دخیل‌اند. یکی از مباحث مطرح‌شده در نشانه‌شناسی، دلالت ضمنی نشانه‌هاست که به بررسی معانی تلویحی و غیرمستقیم نشانه می‌پردازد. تنگسیر یکی از موفق‌ترین رمان‌های ادبیات معاصر ایران است. در این رمان بخش بزرگی از وقایع، شخصیت‌ها، کنش‌ها، صحنه‌ها و نام‌ها، علاوه‌بر معنای صریح و مستقیم خود، معانی ضمنی و غیرمستقیمی نیز دربردارند که با واکاوی آنها می‌توان به لایه‌های زیرین متن دست یافت و سویه‌های پنهان آن را آشکار کرد. در این نوشتار، کوشیده‌ایم به بررسی دلالت‌های ضمنی این رمان بپردازیم. برای این منظور، ابتدا نشانه‌شناسی و مبحث دلالت‌های ضمنی به‌اختصار معرفی شده و سپس دلالت‌های ضمنی رمان تنگسیر، در سه دسته دلالت‌های ضداستعماری، جامعه‌شناختی و اسطوره‌ای، بررسی شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که دلالت‌های ضمنی ضداستعماری این رمان، بیشتر به توطئه‌ها و دسیسه‌های استعمارگران انگلیسی در منطقه جنوب ایران اشاره می‌کند. دلالت‌های ضمنی جامعه‌شناختی رمان، جامعه‌ای را به‌تصویر می‌کشد که در آن فقر و فلاکت و ستمگری و ستم‌پذیری به اوج رسیده است و دلالت‌های ضمنی اسطوره‌ای رمان نیز رسم قربانی‌کردن گاو در آیین میترائیسم و کهن‌الگوی گذر از آب در اساطیر را تداعی می‌کند.
خلاصه ماشینی:
تحلیل و بررسی دلالت های ضمنی رمان تنگسیر غلامرضا سالمیان فاطمه کلاهچیان محسن احمدوندی چکیده نشانه شناسی یکی از نظریه های خوانش متون ادبی است .
برای این منظور، ابتدا نشانه شناسی و مبحث دلالت های ضمنی به اختصار معرفی شـده و سـپس دلالـت هـای ضـمنی رمـان تنگـسیر، در سـه دسـته دلالت های ضداستعماری ، جامعه شناختی و اسطوره ای ، بررسی شده است .
دلالت های ضمنی جامعه شناختی رمان ، جامعه ای را به تصویر می کشد که در آن فقر و فلاکت و ستمگری و ستم پـذیری بـه اوج رسیده است و دلالت هـای ضـمنی اسـطوره ای رمـان نیـز رسـم قربـانی کـردن گـاو در آیـین میترائیسم و کهن الگوی گذر از آب در اساطیر را تداعی می کند.
این شواهد حاکی از آن است که دلالت های ضمنی واژه تنگسیر و پیوند آن بـا قیـام مـردم تنگستان علیه استعمار انگلیس باعث شده است تا این نشانه زبانی حامل یکی از اصلی ترین درون مایه های رمان باشد و جهت گیری ضداستعماری متن را به مخاطب القا کند.
الف ) توصیف موازی زندگی حیوانات و انسان ها: در چنـد صـحنه از رمـان تنگـسیر، شـاهد توصیف حیواناتی هستیم که به ظاهر با داستان بی ارتباط اند، اما آیا به واقع چنین است ؟ اگـر چنین نیست ، پس هدف راوی از ترسیم و توصیف این صـحنه هـا چیـست ؟ ایـن صـحنه هـا حامل چه دلالت های ضمنی ای هستند؟ زار زیر درخت کنار با صحنه جدال دو مورچه بر سر یک سوسک مواجه می شود.
(
, 
, 
)
