چکیده:
با توجه به تأکید آیات قرآن و روایات نبوی بر جایگاه ممتاز اهلبیت: در تفسیر قرآن و نیز ضرورت رجوع به تفاسیر آن بزرگواران، اهمیت پژوهش و مداقه در ابعاد مختلف روایات رسیده از ایشان در تفسیر قرآن روشن است. از میان صدها جلد کتاب تفسیر روایی، مجموعهی تفسیر اهلبیت: به عنوان جدیدترین و پر روایتترین تفسیر روایی شیعی مطرح است. نوشتار حاضر، با نگاه تحلیلی و روششناسانه به این مجموعه و با مراجعه به مراجع کتابخانهای، به مقایسهی موردی روایات سورهی مبارکهی نساء در این تفسیر با بیش از صد تفسیر روایی دیگر میپردازد. از جملهی امتیازات منحصر به فرد این مجموعه میتوان استفاده از روایات جدید و متناسب با مدلول صریح و روشن، بهرهگیری از تفسیر بحرالعرفان، ابتکار در اسلوب و الگوی واحد در سراسر کتاب، ارائهی ترجمهی فارسی و روان برای کلیهی روایات و ... را نام برد. با این وجود توجه به نکاتی همچون آیات بیروایت، تکرر در ذکر برخی از روایات، جامع نبودن و اکتفای حداقلی به روایات ذیل هر آیه، مانع نبودن، عدم تلاش برای یافتن منابع دست اول، حذف اسناد و فارغ بودن از بررسیهای سندی و ... و مرتفع نمودن آنها میتواند در تکمیل و تنقیح این مجموعه اثر گذار باشد. در پایان نیز پیشنهاداتی در جهت تکمیل این مجموعه یا آثار مشابه ارائه میگردد. این امر میتواند گامی در راستای ارائهی تفسیر جامع اهلبیت: باشد که مشتمل بر روایاتی به مراتب بیشتر است.
خلاصه ماشینی:
با اين وجود توجّه به نکاتي همچون آيات بيروايت ، تکرّر در ذکر برخي از روايـات ، جـامع نبـودن و اکتفـاي حـدّاقلي بـه روايات ذيل هر آيه ، مانع نبودن ، عدم تلاش براي يافتن منـابع دسـت اول ، حـذف اسناد و فارغ بودن از بررسيهاي سندي و ...
بـا نگـاهي بـه تعداد کلّ روايات موجود در اين مجموعه و نيـز فراوانـي روايـات تفسـير نشـده و مقايسه آن با دو تفسير روايـي مهـم و بـزرگ شـيعه ، جايگـاه و ارزش ايـن کتـاب مشخص ميگردد: (رجوع شود به تصویر صفحه) ١-٢) ساختارشناسي کتاب کتاب تفسير اهل بيت : در ١٨ جلد تدوين يافته و مشتمل بر ١٢٣٨١ صـفحه اسـت .
روايات مجموعه ي تفسير اهل بيت : نيز از بيش از صد منبع استخراج شده است که بنابر تصريح مؤّلف در مقدّمه ، تنها از منابع معتبر شيعه است (برازش ، ١٣٩٤، ج ١: ٩).
هر چند موّلف مجموعه ي تفسيري اهل بيت : تنها از منابع معتبر شـيعي بهـره جسـته است اما به نظر ميرسد داشتن ديدگاه تقريبي حّتي در گرايش حديثي محض در تفسـير قرآن (جمع بين روايات تفسيري منابع شيعي و اهل سّنت ، البته فقط با تکيـه بـر روايـات معصومين :) نيز جامعيّت و کمال کار را به ارمغان مـيآورد.
با وجود نقاط قوّت فراوان ، برخي کاستيهـا نيـز در ايـن مجموعـه بـه چشـم ميخورد از جمله : نياوردن روايات براي برخي از آيات : از ١٧٦ آيه ي سوره ي نساء، ٢١ آيـه بدون روايت مانده اند در حالي که براي برخي از آن هـا روايـاتي بسـيار متناسـب و مرتبط در منابع تفسيري و روايي موجود است .