چکیده:
مشاوره دینی به معنای مشاوره ای که برخاسته از مفاهیم و گزاره های دین باشد مورد توجه اندیشمندان رواندرمانی و مشاوره قرار گرفته است. اسلام به عنوان دین جامع که دارای پیروان متعددی است آموزه های مختلفی به خصوص درباره حوزه های مفهومی اجتماعی، انسانی و سلامت دارد ولی هنوز تعاریف مشخص و دقیقی از مشاوره اسلامی، مدل ها و الگوهای آن صورت نگرفته است. پژوهش حاضر درصدد است با روش مطالعه مروری و با شیوه توصیفی-تحلیلی به تعریف مشاوره اسلامی برسد. منابع مطالعه پژوهش های داخلی و خارجی در سی سال گذشته درباره مشاوره دیتی و منابع دین اسلام شامل متون قرآن و روایات می باشد. پژوهش حاضر درصدد پاسخ به چهار مسئله مبانی مشاوره اسلامی، ابعاد روانشناختی انسان در اسلام، مراحل مشاوره اسلامی و اصول مشاوره اسلامی است. یافته های پژوهش نشان داد که مشاوره اسلامی از سه جهت با مشاوره و رواندرمانی های رایج متمایز است. 1- در مبانی هستی شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی. 2- در اهداف و 3- در روش های مشاوره. هم چنین با استفاده از مبانی، مفاهیم و اصول مشاوره در اسلام که از یافته های پژوهش به دست آمد مشاوره اسلامی تعریف شد. نتایج این پژوهش می تواند پیش فرض های مشاوره اسلامی را روشن سازد و در جهت الگوسازی مشاوره اسلامی مسیر پژوهش های آینده را هموار سازد.
Religious counseling is that comes from the concepts and propositions of religion. That is considered by psychologists and counselors. Islam is a comprehensive religion with many followers. It has different doctrines about social, human and health concepts, but there are not clear definitions of Islamic counseling, its' models and patterns. Present study seeks to define the Islamic counseling with use of review study and descriptive-analytical method. Sources of study were internal and external scholarship over the last thirty years about counseling and sources of Islamic religion include Quran and ahadith. Present research seeks to answer the four areas; Basics of the Islamic Counseling, psychological aspects of human in Islam, stages of Islamic counseling and principles of Islamic counseling. The findings of this study showed that Islamic counseling is distinguished from conventional counseling and psychotherapy in three directions. 1- Ontology, Anthropology, and Epistemology. 2- In goals and 3- In methods of counseling. Also, Islamic counseling was defined with use of foundations, concepts and principles of counseling in Islam. The results of this study can clarify preconditions of Islamic counseling and pave the way for the modeling of Islamic counseling in future.
خلاصه ماشینی:
(2010 1 1 Paterson 2 Walsh 200 چيستي مشاوره اسلامي ؛ مباني، مفاهيم و اصول Meaning of Islamic counseling; Basics, Concepts and Principles رويکردهاي روانشناسي به مذهب و تأثير آن بر سلامت روان متناقض است به گونه اي که برخي معتقدند مذهب به عنوان مکانيزم دفاعي نامناسب است و انسان به هنگام درماندگي از تکانه هاي غيرقابل قبول انساني به نيروهاي بيروني غير قابل کنترل متوسل شده که پناهگاهي نامطلوب است ؛ زيرا دين يک پندار و توهم بوده و تصور خداوند کوششي براي خشونت نامشخص جهان از طريق شخصيت بخشيدن به آن به عنوان خداي پدر وار است (الياده ، ١٣٩٤).
هم چنين مطالعاتي بيان ميکنند که بين مشاور مذهبي و استفاده کردن از مذهب در مداخله هاي او ارتباط وجود دارد؛ به گونه اي که مشاوران مذهبي در جوامع مذهبي عناصر مذهبي را در مشاوره هاي خود به کار ميگيرند(کورنيش ١١ و ديگران ، ٢٠١٢) و طي جلسات درمانگري به بيمار کمک ميشود تا اعتقادات معنوي و باورهاي ديني خود را تقويت کند و به نظم جهان هستي، وجود قدرت مطلق پروردگار و رحمت الهي توجه نمايد به گونه اي که پژوهش ها نشان دادند که دين تأثير قابل توجهي در سازگاري(مک نلتي ١٢ و ديگران ، ٢٠٠٤) سلامت رفتار و کيفيت زندگي(هالت ١٣ و ديگران ، ٢٠١٧) دارد و از آن ميتوان در کارهاي باليني و مشاوره اي نيز استفاده کرد؛ با وجود پژوهش هاي متعدد در اين باره به ادعاي برخي پژوهش ها هنوز تحقيقي درباره کاربرد مذهب در تمرينات باليني وجود ندارد، هرچند تلاش هايي براي تمرکز بر توسعه رواندرماني با مبناي مسيحيت انجام گرفته تا بين ايمان مسيحي و رواندرماني يکپارچگي ايجاد نمايد(فلک ١٤، ٢٠١٣).