ابن خلدون پل میان تفکر قدیم و جدید مقاله

"» 7 بطور خیلی مشخص‌تر ابن خلدون در همان صفحات اولیه مقدمه، برداشت خود را از تاریخ که ما امروز آنرا علمی می‌نامیم چنین بیان می‌دارد: «باید دانست که حقیقت تاریخ، خبر دادن از اجتماع‌ انسانی، یعنی اجتماع جهان و کیفیاتی است که بر طبیعت این اجتماع عارض می‌شود، چون:توحش و همزیستی، عصبیت‌ها و انواع جهان گشایی‌های بشر و چیرگی گروهی بر گروه دیگر، و آنچه از این عصبیت‌ها و چیرگیها ایجاد می‌شود مانند:تشکیل سلطنت و دولت و مراتب و درجات آن و آنچه بشر در پرتو کوششها و هنرها و دیگر عادات و احوالی که در نتیجه طبیعت این اجتماع روی می‌دهد. میلز در دهه 1950 توجه جامعه‌شناسان را به این نکته جلب می‌کند که بررسی‌های تاریخی نه تنها آگاهی از ساخت‌های مختلف اجتماعی را افزایش می‌دهد، بلکه بدون آن حتی شناخت یک جامعه مشخص هم امکان پذیر نیست. میلز تا آن حد پیش رفته که موجودیت هر جامعه‌ای را بسته به موجودیت تاریخی مشخص آن می‌داند 9 ابن خلدون همین نحوه شناخت را به کار برد، وقتی صحبت از فلسفه تاریخ یعنی توجه به علل و ریشه حوادث و ارتباط و پیوند آنها با یکدیگر کرده و یک نتیجه منطقی برای علل حوادث و تحولات گرفته است. » 11 خلاصه کلام ابن خلدون با چنین بینشی و روشی که دارد در قرن بیستم هم تازگی دارد خصوصا این دید که جامعه‌شناسی خود شامل مبانی تاریخی است و شناخت ساخت‌های اجتماعی بدون پدیده‌های تاریخی امکان‌پذیر نیست."