چکیده:
در طول تاریخ ایران، جامعه عشایری همواره نقش مهم و تعیینکنندهای به لحاظ تامین مایحتاج اقتصادی، سیاسی، نظامی و اجتماعی داشته است. اما در طی دهههای اخیر و با توجه به تغییر ماهیت تهدیدهای مرزها از بعد تهدید نظامی به تهدید اقتصادی، کارکرد عشایر نیز بایستی به سمت برقراری امنیت اقتصادی سوق یابد. بر این اساس، هدف و سوال اساسی پژوهش حاضر، تبیین کارکردی جامعه امروزی عشایر در امنیت و توسعه پایدار نواحی مرزی ایران است. نوع تحقیق، کاربردی و روش بررسی آن توصیفیـ تحلیلی میباشد و برای جمعآوری اطلاعات مورد نیاز از منابع کتابخانهای و دادههای اسنادی (نتایج عمومی سرشماری عشایر سال 1395) استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که با توجه به توزیع حدود 98 درصد عشایر در فاصله 250 کیلومتری از نقطه صفر مرزی، جامعه عشایری با رویکرد چند کارکردی، از طریق تامین مواد غذایی، فعال کردن بازارچههای مرزی، تامین زنجیره غذایی، ارزآوری، قطع وابستگی به منابع نفتی، انتقال فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی در قالب صادرات محصولات تولیدی به فراسوی مرزها، میتواند نقش مثبت و سازندهای در برقراری امنیت مناطق مرزی داشته باشد. در نهایت با توجه به یافتههای پژوهش، پیشنهادهای کاربردی ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
است که بايستي مـورد تحليـل قـرار گيرنـد؛ بنـابراين مـي تـوان گفـت کـه پژوهش حاضر با هدف اصلي يافتن پاسخ علمي به اين سؤالات انجام شده اسـت کـه کـدام بعد از کارکرد عشاير در برقراري امنيت مرزهـا مـؤثر خواهـد بـود؟ راهکارهـاي پيشـنهادي براي استفاده از ظرفيت هاي عشاير به تفکيک مناطق مرزي چيست ؟ مباني نظري بروکفليد در تعريف توسعه مي گويد: توسعه را بايد برحسب پيشرفت به سوي اهداف رفاهي نظير کاهش فقر، بيکاري و نابرابري تعريف کنيم (٢٠١٨١١٢,Frank).
پيشينه پژوهش سجاسي قيداري و همکاران (١٣٩٢) در پژوهشي بـا عنـوان «تبيـين نقـش کـارکردي جامعـه عشايري در امنيت و توسعه پايدار نواحي مرزي کشـور» بـه ايـن نتيجـه رسـيدند کـه جامعـه عشايري با رويکرد چند کارکردي ، در بعـد اقتصـادي از طريـق تـأمين مـواد غـذايي، فعـال کردن بازارچه هاي مرزي نقش بسزايي در امنيت اقتصادي مناطق مـرزي ، در بعـد اجتمـاعي با حفظ فرهنگ بومي و ملي نقش اساسي در امنيت اجتماعي مناطق مرزي ، در بعد سرزميني نيز با در دست داشتن منـاطق سـوق الجيشـي و اسـتراتژيک ، تحرکـات فضـايي در بسـترهاي منطقه اي ، تأثير عميقي در امنيت قلمروي در مرزهاي کشور دارند.
جامعه آماري پژوهش براي اين منظـور بعـد از بررسـي نتايج حاصل از آخرين دوره سرشماري سال ١٣٩٥ عشاير مناطق مرزي به ترتيب بـا فواصـل ١٠٠، ١٥٠، ٢٠٠ و ٢٥٠ کيلـومتري از مرزهـا بـه سـمت داخـل کشـور انتخـاب و سـپس بـا تقسيم بندي کشور به چهار منطقه ، از روي کارکردهاي اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي عشاير در دوره هاي ييلاق و قشلاق اقدام به تبيين نقش عشـاير در برقـراري توسـعه و امنيـت نموده است .