چکیده:
شروع اصلاحات در ایران با نیاز به نوسازی ارتش در آغاز جنگ های دوره ای ایران و روسیه همزمان شد (1241 تا 1243 ه.ق / 1826 تا 1828 م؛ 1218 تا 1228 ه.ق / 1803 تا 1813 م). اصلاحات در ژاپن نیز در نتیجه اعمال فشار آمریکا و غرب برای بازگشایی درهای این کشور به روی جهان خارج پا به عرصه ظهور نهاد. در این میان، هر چند اندیشه هر دو دولت حفظ استقلال و جلوگیری از زیاده طلبی های کشورهای غربی بود، اما شیوه اجرا در دو کشور به نتایجی کاملا متفاوت رسید. تلاش های افرادی نظیر عباس میرزا، قائم مقام، امیرکبیر و سپهسالار، به منظور ایجاد ارتشی مدرن و اقتصادی پویا، با شکست مواجه شد.
از طرف دیگر، کشور ژاپن که 250 سال در انزوای مطلق زیست، توانست با تلاش گروه های اصلاح طلب که واقع گرایی، سخت کوشی، نظم و احساس مسوولیت را سرلوحه کار خود قرار داده بودند، پس از مدت زمانی، این کشور را از لحاظ سیاسی، اقتصادی، نظامی و اجتماعی به یکی از ابرقدرت های جهان تبدیل نماید.
این پژوهش سعی می کند با نگاهی نو، به مقایسه وضعیت اصلاحات اقتصادی ایران و ژاپن بپردازد.