چکیده:
دانشنامه نویسی پیرامون علوم و معارف قرآنی یکی از رویکردهای مستشرقان یا همان قرآن پژوهان غیرمسلمان در دوران معاصر است. دانشنامه قرآن (The Qur'an: An Encyclopedia) ویراسته «الیور لیمن» استاد مطالعات فلسفی در دانشگاه کنتاکی (آمریکا) و متخصص در فلسفه ی اسلامی و فلسفه ی یهودی قرون میانه، یکی از همین موارد است. یکی از مباحث مهم این دانشنامه، بحث «اعجاز یا تقلیدناپذیری» قرآن است. بحث اعجاز قرآن در این دانشنامه در چند مدخل از جمله: مدخل های اعجاز قرآن، مطالعات قرآنی، معجزه بودن قرآن، زبان و قرآن مطرح شده است. اما پیکره اصلی بحث در همان مقاله یا مدخل «اعجاز قرآن» اثر «اشتفان ویلد» ارایه شده است؛ بیان این دانشنامه درباره «اعجاز قرآن» ، به رغم داشتن نقاط قوتی مانند، بیان ساده و روان، طرح اکثر جوانب بحث، و…، حاوی ادعاهایی است که نیازمند تامل و بررسی هستند. از جمله می توان به این موارد اشاره نمود: پیشینه و سابقه وجودی شفاهی و مکتوب بحث اعجاز؛ تحدی قرآن و ادعای تحدی به آوردن یک آیه مثل قرآن؛ اعتقاد به اعجاز قرآن و مقایسه آن با اعتقاد اهل کتاب به اعجاز عهدین؛ هجمه ها و شبهات و نیز دفاعیات برخی مستشرقان از اعجاز قرآن و وضعیت مباحث اعجاز در سده اخیر.
خلاصه ماشینی:
از جمله میتوان به این موارد اشاره نمود: پیشینه و سابقه وجودیِ شفاهی و مکتوب بحث اعجاز؛ تحدّی قرآن و ادعای تحدی به آوردن یک آیه مثل قرآن؛ اعتقاد به اعجاز قرآن و مقایسه آن با اعتقاد اهل کتاب به اعجاز عهدین؛ هجمهها و شبهات و نیز دفاعیات برخی مستشرقان از اعجاز قرآن و وضعیت مباحث اعجاز در سده اخیر.
الف: ترجمه بخشهایی از مقالهها 1) اعجاز قرآن اشتفان ویلد در مقاله اعجاز قرآن میگوید: «خود کلمه اعجاز در قرآن نیامده است اما مفهوم اعجاز در شماری از آیات بیان شده است: این آیات مخالفان پیامبر( را به چالش کشیده و توانایی آنها برای آوردن چیزی مانند قرآن، حتی در حد یک سوره یا یک آیه را مردود میداند».
در نتیجه در این باب میتوان گفت: اولا) از همان قرن اول هجری، یعنی همزمان با نزول آیات وحی و ژرفاندیشی یاران پیامبر( به آیات قرآنی و موضعگیری کافران نسبت به قرآن، زمزمههایی پیرامون اعجاز قرآن مطرح بوده و لذا میبینیم که در خود قرآن نیز ضمن آیاتی موسوم به «آیات تحدی» به این موضوع تصریح شده است.
به عبارت دیگر از همان قرن اول هجری، همزمان با ژرفاندیشی یاران پیامبر( به آیات قرآنی و موضعگیری کافران نسبت به قرآن، زمزمههایی پیرامون اعجاز قرآن مطرح بوده و در خود قرآن نیز ضمن آیات موسوم به «آیات تحدّی» به این موضوع تصریح شده است.
در بحث تحدی قرآن، بیان شد که ایشان بدون ارایه هیچگونه سندی مدعی تحدّی به آوردن یک آیه مثل قرآن شده است و این جای نقد و بررسی دارد.