خلاصه ماشینی:
ناگفته پیداست که این یادداشت قصد ندارد که تاریخی نمادین را به پرسش بگیرد، نه، مقصود این است که در تبدیل تاریخ های قمری/ شمسی/ میلادی، اختلاط بین دو تاریخ ژولی و گریگوری به کرّات رخ می دهد و خصوصاً کاربرِ تاریخ هجری شمسی را به ناخواه و بدون ضرورت درگیر می کند و به اشتباه می اندازد و من «از پی اظهار این سبْق ای ملک، در تو بنهم داعیة اشکال و شک!» واقع آن است که اگر قرار به یافتن سالگرد دقیق زادروز مولانا باشد، آن روز معادل پانزدهم مهر یا به تقویم امروزی میلادی هفتم اکتبر است.
ابتدا اینکه «ولادت خدمت مولانا در بلخ بوده است، در ششم ربیع الاول سنة اربع و ستّمائه» و این را هم افلاکی آورده است و هم دیگران به نقل از او امّا تاریخ ششم ربیع الاول سال ۶۰۴ هجری قمری، بنا بر نرم افزارهای معادل یابی تاریخی برابر است با روز یک شنبه پانزدهم مهر ماه ۵۸۶ هجری شمسی و سی سپتامبر ۱۲۰۷ مطابق گاهنامه ژولی (رایج در آن عهد) و هفتم اکتبر ۱۲۰۷ بر اساس تقویم گریگوری (فرضی در آن زمان).
واضح است که در همه مشکلات و ابهام ها، خواننده دقیق و جستجوگر، به شروح هم رجوع می کند امّا شروح فارسی، که هر یک مشکلات خود را دارند - و یکی از جدّی ترین مشکلاتشان هم آن است که مخاطب مثنوی را از متن اصلی دور و گرفتار تفصیلات شارح می کنند - چون به طور طبیعی در همان بستر سخن مولانا می افتند متن را به نوعی تکرار می کنند و چندان کمکی نمی کنند حال آن که ترجمة نیکلسون در همه این موارد دست کم یک راه را نشان می دهد که خارج از هندسة زبان فارسی راه گشاست و بسا خود موجب تداعی (به تصویر صفحه مراجعه شود.
(
, 
, 
)
