چکیده:
این مقاله برآن است تا طبق رویکرد پژوهشی تاریخی ـ تحلیلی و نیز روششناسی عرفان تطبیقی، به این مساله پاسخ دهد که آیا تالیفات عارفان ایرانی، بهویژه آنها که به زبان فارسی نوشته شدهاند، نزد صوفیان آندلس، اثرگذار بوده است یا خیر. نتایج به دستآمده نشان میدهد عرفای مسلمان آندلس مانند ابن مسرّه، ابن عربی و ابن عبّاد رندی با تاثیرپذیری از اندیشهها و کتابهای اندیشمندان شرق جهان اسلام، بهویژه عارفان ایرانی، به پیشرفت این جریان فکری در آندلس کمک کردند و تالیفات آنان در کنار کتابهای نویسندگان ایرانی که به آندلس میرسید، باعث شد عرفان و تصوف، به قدری در اسپانیای قرون وسطی ریشه بدواند که تسلط دوباره مسیحیان و اخراج مسلمانان از آن سرزمین نیز نتواند باعث از بین رفتنش شود. سنخوان دلا کروز، معروفترین شاعر و عارف مسیحی اسپانیا، سرودههایی دارد که در درونمایه، تصاویر و کاربرد اصطلاحات تخصصی با آثار عارفان ایرانی، اشتراکاتی چشمگیر دارد. از آنجا که محیط جغرافیایی و دوره تاریخی زندگی سنخوان، مویّد ارتباط او با مسلمانان و دسترسی به کتب عرفان اسلامی است، باید گفت که اشتراکات یاد شده، فراتر از توارد محتمل بین شاعران است و از بهرهمندی وی از میراث فکری عرفای مسلمان ایرانی حکایت دارد.
خلاصه ماشینی:
نشانه های عرفان ایرانی- اسلامی در آثار سه عارف آندلسی: ابن عربی، ابن عباد رندی و سن خوان دلا کروز عاطفه وحیدنیا* دکتر غلامحسین غلامحسین زاده استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس دکتر نجمه شبیری دانشیار زبان و ادبیات اسپانیایی دانشگاه علامه طباطبایی دکتر ناصر نیکوبخت استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس چکیده این مقاله برآن است تا طبق رویکرد پژوهشی تاریخی ـ تحلیلی و نیز روش شناسی عرفان تطبیقی، به این مسأله پاسخ دهد که آیا تألیفات عارفان ایرانی، به ویژه آنها که به زبان فارسی نوشته شده اند، نزد صوفیان آندلس ، اثرگذار بوده است یا خیر.
نتایج به دست آمده نشان میدهد عرفای مسلمان آندلس مانند ابن مسره ، ابن عربی و ابن عباد رندی با تأثیرپذیری از اندیشه ها و کتابهای اندیشمندان شرق جهان اسلام ، به ویژه عارفان ایرانی، به پیشرفت این جریان فکری در آندلس کمک کردند و تألیفات آنان در کنار کتابهای نویسندگان ایرانی که به آندلس میرسید، باعث شد عرفان و تصوف ، به قدری در اسپانیای قرون وسطی ریشه بدواند که تسلط دوبارٔە مسیحیان و اخراج مسلمانان از آن سرزمین نیز نتواند باعث از بین رفتنش شود.
مقالۀ حاضر، به طور خاص به بررسی نشانه های اثرگذاری آثار عرفای ایرانی بر سه عارف آندلس میپردازد: ابن عربی (٥٦٠ - ٦٣٨ ق ) و ابن عباد رندی (٧٣٣ - ٧٩٢ ق ) که در دورٔە اسلامی آندلس زندگی میکردند، و سن خوان دلا کروز (١٥٤٢ - ١٥٩١ م / قرن دهم ق )، روحانی مسیحی اسپانیا، که پس از افول اسلام در آن سرزمین می زیست و چندین اثر عرفانی به زبان اسپانیایی از وی به جامانده است .