تحلیل تغییرپذیری عملکرد محصول برنج با رویکرد تغییرات اقلیمی(مورد مطالعه: استان گیلان) مقاله

تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آن ها می شود و این تغییرات می تواند عملکرد گیاهان را تحت تاثیر قرار دهد. برنج یکی از محصولات استراتژیک جهان می باشد که تحت تاثیر پدیده تغییر اقلیم قرار دارد. تحقیق حاضر در استان گیلان به منظور مطالعه تغییرپذیری میزان عملکرد برنج با توجه به میزان تغییر پارامترهای اقلیمی ازجمله دما و بارش صورت گرفته است که برای همین منظور از داده های هفت ایستگاه هواشناسی استفاده شد. پارامترهای اقلیمی مذکور برای دوره رویش برنج از اکتبر تا ژوئن، برای دوره آماری از سال 2016-1997 بر مبنای دسترسی به داده های میزان عملکرد برنج در نظر گرفته شد. برای هر ایستگاه، میزان ضریب همبستگی بین عملکرد برنج و پارامترهای اقلیمی محاسبه شد و نهایتا مدل رگرسیونی برای ایستگاه ها به منظور شناسایی پارامترهای اقلیمی موثر در برآورد میزان عملکرد برنج محاسبه شد. پنج ایستگاه منطقه دارای مدل رگرسیونی معنی دار بوده و سایر ایستگاه های منطقه در دوره آماری فاقد مدل می باشند. پیرو انجام مدل نقطه ای، مدل منطقه ای عملکرد نیز برای استان محاسبه شد. در مدل منطقه ای پارامترهای دمای حداقل مطلق ماه آوریل، دمای حداکثر مطلق ماه فوریه و مجموع بارش ماه دسامبر در میزان عملکرد برنج بیشترین تاثیر را دارند. در نهایت سناریوهای پیش بینی برای مدل منطقه ای و ایستگاه هایی که دارای مدل بودند، محاسبه شده و میزان تغییرپذیری عملکرد برنج با توجه به تغییر پارامترهای اقلیمی از میانگین نرمال محاسبه شد. نتیجه نشان می دهد که عملکرد محصول برنج در شهرستان های استان گیلان براساس تغییرات داده های بارش و دما بین 43/4417 تا 16/4636 کیلوگرم در هکتار در مدل منطقه ای قابل تغییر است.

تحليل تغييرپذيري عملکرد محصول برنج با رويکرد تغييرات اقليمي (مورد مطالعه : استان گيلان ) زهرا کاظم نژاد دانشجوي دکتري اقليم شناسي، واحد علوم و تحقيقات تهران ، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران ، ايران 1 منوچهر فرج زاده اصل استاد گروه جغرافيا، دانشگاه تربيت مدرس ، تهران ، ايران رضا برنا دانشيار گروه جغرافيا، واحد علوم و تحقيقات تهران ، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران ، ايران تاريخ دريافت :١٣٩٦/٨/٣٠ تاريخ پذيرش :١٣٩٦/١٢/٧ چکيده تغيير اقليم باعث تغييراتي در الگوهاي بارش و دمـا و مقـدار آن هـا مي شـود و ايـن تغييـرات مي تواند عملکرد گياهان را تحت تأثير قرار دهد. پـژوهش حاضـر در اسـتان گـيلان بـه منظور مطالعه تغييرپذيري ميزان عملکرد برنج با توجه به ميزان تغيير پارامترهاي اقليمي ازجمله دمـا و بارش صورت گرفته است که براي همين منظور از داده هاي هفت ايستگاه هواشناسي اسـتفاده شد. Variability با توجه به ميزان ميانگين پارامترهاي اقليمي مؤثر در مدل منطقه اي در ٢٠ سال دوره آماري ، ميزان مبه وسيله عملکرد برنج محاسبه شده ، ٤٤٨٧ کيلوگرم در هکتار است . جدول ٧: ويژگيهاي آماري پارامترهاي اقليمي تأثيرگذار در مدل و سناريوهاي پيش بيني در ايستگاه بندرانزلي (به تصویر صفحه مراجعه شود) ميزان ميانگين عملکرد برنج محاسباتي در ايستگاه بندرانزلي حدود ٤٧٠٧/٣٥ کيلوگرم در هکتار است . جدول ٨: ويژگيهاي آماري پارامترهاي اقليمي تأثيرگذار در مدل و سناريوهاي پيش بيني در ايستگاه تالش (به تصویر صفحه مراجعه شود) ميزان متوسط عملکرد محاسباتي برنج در ايستگاه تالش با توجه به ميانگين پارامترهاي اقليمي وارد شده در مدل ، حدود ٤٧٧١ کيلوگرم است . ويژگيهاي آماري پارامترهاي اقليمي مؤثر در ميزان عملکرد برنج در ايستگاه لاهيجان در جدول (١٠) نمايش داده شده است .