عمده فرایندهای واجی تضعیف در گویش هندیونی مقاله

هدف از جستار حاضر که عمدتا توصیفی- تحلیلی است، بررسی فرایندهای واجی تضعیف موجود در گویش هندیونی در چارچوب واج‌شناسی زایشی است. داده‌های پژوهش به روش ضبط و یادداشت‌برداری مکالمه گویشوران کم‌سواد تا بی‌سواد جمع‌آوری شد، به‌علاوه یکی از نگارندگان بر گویش هندیونی کاملا مسلط بوده و از شمّ زبانی خود نیز بهره برده است. داده‌های مورد بررسی بر اساس الفبای IPA آوانگاری شده‌اند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که فرایندهای تضعیف در گویش هندیونی به ترتیب بسامد عبارتند از: همگونی، مرکزی‌شدگی و حذف. دامنه عملکرد فرایند تضعیف در پایان هجاست. واکه /æ/ در زبان فارسی معیار، در گویش هندیونی در پایان هجا به /ə/ تبدیل می‌شود. همخوان های h, v, t, d در انتهای هجا یا واژه، در گویش هندیونی حذف می‌شوند. همگونی موجود در گویش هندیونی بیشتر از نوع همگونی همخوان با همخوان بوده و همگونی در شیوه تولید به همگونی کامل منجر می شود.

com Email:"/> تاریخ دریافت: 30/6/95 تاریخ پذیرش: 13/12/96 چکیده هدف از جستار حاضر که عمدتا توصیفی- تحلیلی است، بررسی فرایندهای واجی تضعیف موجود در گویش هندیونی در چارچوب واج‌شناسی زایشی است. از پژوهش‌های انجام شده بر روی گویش هندیونی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: شعبانی (1384) به بررسی نظام آوایی و واژگان گویش هندیجانی پرداخته است؛ وی 25 همخوان و و 6 واکه و نیز 2 همخوان مرکب را در این گویش تشخیص داده است. در مورد فرایندهای واجی در گویش‌های دیگر نیز تحقیقاتی انجام شده است که به مواردی از آن اشاره می‌شود: آقا گل‌زاده (1384) با روش تحلیلی- توصیفی به توصیف و تبیین برخی از ویژگی‌های فعال آوایی و فرایندهای واج شناختی گویش مازندرانی پرداخته است. پر بسامدترین فرایندهای واجی در این گویش حذف و تضعیف و کم‌بسامدترین فرایند واجی، درج بوده است. تبدیل همخوانهای انسدادی یا سایشی(لبی) به غلت /w/ تضعیف همخوان‌های لبی غیر خیشومی‌ و تبدیل آن‌ها به غلت /w/ در بسیاری از گویش‌های ایرانی از جمله گویش هندیونی دیده می‌شود: (به تصویر صفحه مراجعه شود. قاعدۀ تضعیف همخوان‌های لبی غیر خیشومی ‌در آغاز هجا در گویش هندیونی به صورت زیر نمایش داده می‌شود: (به تصویر صفحه مراجعه شود. ) در گویش هندیونی، قاعدۀ تضعیف همخوان‌های لبی غیرخیشومی ‌در پایان هجا به صورت زیر است: (به تصویر صفحه مراجعه شود. نتیجه گیری پژوهش حاضر جهت بررسی فرایندهای واجی تضعیف موجود در گویش هندیونی در چارچوب واج‌شناسی زایشی انجام شده و در پی پاسخگویی به پرسش‌های ذیل بود: 1.