چکیده:
ابوعلی مسکویه از مورخان معروف عصر آل بویه بوده که ضمن اثرپذیری ازپیشینیان خود نگاه متفاوتی نیز به تاریخ نگاری داشته است.چرا که وی با تالیف آثار خویش نگرش خاصی را در تاریخ نگاری اعمال کرده است.شیوه ای که او در تاریخ نگاری خود اتخاذ می‌کند در روند تکوین افق های تاریخ نگاری ایرانی تاثیر بسزائی برجای گذاشته است.وجود انگیزه های خاص و همچنین گزارش های ارزشمند در ابعاد سیاسی،اجتماعی و اقتصادی جامعه اهمیت ویژه ای به تاریخ نگاری او بخشیده است.در پژوهش حاضر فرض بر آن بوده است که مسکویه ضمن تاثیرگذاری از مورخان پیشین، به نقد و سنجش روایت دست زده است،به گونه ای که رگه هایی از جوانه های عقل گرایی در تاریخ نگاری او مشهود میباشد هدف از مقاله پیش‌روی، آن است که با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، تاریخ نگاری و تاریخ نگری مسکویه را تبیین و نشان دهد آیا بینش تاریخی مسکویه و فضای حاکم بر قرن چهارم و پنجم هجری، توانسته است بر تاریخ نگاری او تاثیر گذار باشد یا خیر؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند بینش و نگرش مسکویه به تاریخ، متاثر از تجربیات شخصی و روشی تجربه گرایانه در پژوهش‌های تاریخی است.روش او نیز آمیزه ای از شیوه های انتقادی وروایی با تکیه براستنادات وتبیین وتحلیل رویدادهاست.
خلاصه ماشینی:
درآمدی بر روش و بینش تاریخی ابوعلی مسکویه در تجارب الامم ذکرالله محمدی 1 محسن پرویش 2 چكيده ابوعلی مسکویه از مورخان مشهور عصر آل بویه بود که ضمن اثرپذیری از پیشینیان، نگاه متفاوتی به تاریخ‌نگاری داشت، زیرا وی با تألیف آثار خویش نگرش خاصی را در تاریخ‌نگاری اعمال کرد.
2. وضعیت اجتماعی و فرهنگی عصر آل بویه و تأثیر آن در تاریخ‌نویسی مسکویه وضعیت اجتماعی و فرهنگی نیمۀ دوم قرن چهارم و قرن پنجم 75 هجری قمری از‌لحاظ سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، و علمی ویژگی‌هایی داشت که این ویژگی‌ها را می‌توان در تاریخ‌نگاری این دوره نیز مشاهده کرد.
البته، بخشی از این مسئله به این امر بر‌می‌گردد که تعریفِ علم تاریخ به‌منزلۀ یکی از دغدغه‌های مورخان در حاشیۀ بیان فواید و اهمیت تاریخ صورت گرفته است و مورخان تعریف دقیق و جامعی از علم تاریخ بیان نکرده‌اند (ملائی توانی 1384: 25 - 26) از دیدگاه مسکویه، تاریخ یعنی گزارش صعود و سقوط و شناخت ضعف و سستی دولت‌ها و «رويدادهايى از اين دست كه آدمى به‌ياد مىسپرد؛ گويى همگى آزمودۀ خود اوست، گويى خود بدان‌ها دچار آمده و در برخورد با آن‌ها فرزانه و استوار شده است، گويى خود در هنگامۀ آن‌ها زيسته و خود با آن‌ها روبه‌رو بوده است» (مسکویه 1389: ج 1: 52).
مسکویه نیز درباب فواید تاریخ بحث‌هایی ارائه می‌کند، اما ازآن‌جاکه وی نگاه فلسفی به تاریخ دارد، موجب شده است که توجه و تفکر در بهره‌های علمی تاریخ در تاریخ‌نگاری او از اهمیت برخوردار باشد.
(
, 
, 
)
