چکیده:
اوراق بهادار اسلامی (صکوک) اوراقی هستند که ویژگیهای سهام و اوراق قرضه را با هم دارند.آنها همانند سهام بیانگر نوعی مشارکت هستند. صکوک برخلاف سهام و مانند اوراق قرضه سررسید دارد، لذا میتوان آن را نوعی ورقه بهادار دووجهی محسوب کرد. دووجهی برای توصیف ورقه بهاداری به کار میرود که مشخصههای ورقه قرضه و سهام را با هم داشته باشد؛ سهام ممتاز، ورقه بدهی قابلتبدیل و ورقه بدهی تبعی از نمونههای این اوراق هستند. ایده ایجاد این اوراق، طراحی ورقهای بود که برای برخی اهداف سهام تلقی شود و برای برخی دیگر بتوان آن را ورقه بدهی دانست و از این طریق بهترینهای هر دو را در یک ورقه گردآوری کرد. در این مقاله ما به معرفی اوراق بهادار دووجهی پرداخته، وجوه اشتراک صکوک با سهام و اوراق قرضه را بیان میکنیم. ما صکوک را مصداقی از اوراق دووجهی معرفی کردهایم که میتواند در بازار کشورهای غیراسلامی نیز استفاده گستردهای داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
سازوکار انتشار صکوک دارايي پشتوانه که به موجب آن دارنده مالک دارايي پشتوانه ميشود، هرچند ريسک مرتبط با دارايي را به سرمايه گذاران و دارندگان صکوک تحميل ميکند ( ,Hesse, Jobst and Sole ١٨٢ :٢٠٠٨)، اما در مقابل ، دارنده به هنگام ورشکستگي، به علت مالکيتش بر دارايي، در دريافت طلب خود بر ساير طلبکاران حق تقدم دارد؛ لذا در برابر ريسک ورشکستگي ناشر محفوظ است .
به اين منظور مطالعات گسترده اي روي عقود شرعي و قابليت آنها براي ابزارسازي صورت گرفت تا با استفاده از آنها ابزارهاي مالي اسلامي به عنوان جايگزين ابزارهايي چون اوراق قرضه و اوراق سهام ممتاز که به طور معمول مبتني بر قرض با بهره و ربا هستند، طراحي شود (موسويان ، ١٣٩٢: ٣٤٥؛ ١٠١-٧٩ :٢٠٠٦ ,Ahmed).
٢. پرداخت هايي که به سرمايه گذار صورت ميگيرد بايد ناشي از سودي باشد که پس از کسر ماليات باقي ميماند، به عبارت ديگر سود صکوک قابل کسر از درآمد قبل از ماليات نيست و مانند بهره پرداختي به اوراق قرضه جزو هزينه هاي شرکت محسوب نمي شود.
Subordinated bonds: اوراق بدهي تبعي اوراقي هستند که همانند سهام عادي حقوق مربوط به آنها يعني حق بر سود و بازپرداخت اصل سرمايه بعد از ايفاي حق گروه يا گروه هاي ديگري از صاحبان بدهي پرداخت ميشود.
از طرف ديگر به دلايل مختلف صکوک شبيه اوراق قرضه است ؛ براي مثال معمولا سرمايه گذاران مانند اوراق قرضه سود ثابتي را دريافت ميکنند، سررسيد دارند و دارندگان آن فاقد حق رأي و تصميم گيري هستند ( Securities ١٩ :٢٠٠٩ ,(SCM)Commission Malaysia ).