چکیده:
داعیه پدیدارشناسی دین بهعنوان یک رشته دانشگاهی از اوایل سده بیستم مطرح شد. بنابراین، یک رشته جدید است و محققان تصور یکسانی از آن ندارند. به اعتقاد بلیکر، پدیدارشناسی دین به سه معنا استعمال میشود: 1) تنظیم و نظاممندسازی پدیدارهای دینی. 2) گونهشناسی انواع مختلف ادیان. 3) پژوهش در ساختارهای ماهوی و معانی پدیدارهای دینی. به اعتقاد او، معنای سوم به نحو دقیقتری از ماهیت پدیدارشناسی دین پرده برمیدارد. همچنین، باید بین پدیدارشناسی دین بهمثابه یک روش و پدیدارشناسی دین بهمثابه یک رشته مستقل تمییز نهاد. پدیدارشناسی بهمثابه یک روش مبتنی بر دو اصل تعلیق و رویت ذات است و در علوم دیگر نیز کاربرد دارد. پدیدارشناسی بهمثابه یک علم سه ابزار دارد: 1) تئوریا دلالتهای دینی پدیدارهای مختلف را نشان میدهد. 2) لوگوس منطق درونی باورها و اعمال دینی را آشکار میسازد. 3) انتلخیا توضیح میدهد چگونه ادیان به تبع یک مسیر مشخص تغییر میکنند. برخلاف تلقی پدیدارشناسان دین و از جمله ژوکو بلیکر مبنای رویکرد آنها با چالشها و تردیدهایی جدی مواجه است و تثبیت آنها نیازمند بازاندیشی انتقادی است.
خلاصه ماشینی:
٣ـ پديدارشناسي دين به مثابه يک روش اولين اقدام بليکر براي تشريح و تبيين پديدارشناسي ديـن تفکيـک پديدارشناسـي ديـن بـه مثابـه يـک روش از پديدارشناسي دين به مثابه يک علم مستقل بود که به اعتقاد او غفلت از اين نکته ابهامات بسـياري در تشـخيص ماهيت پديدارشناسي دين به بار آورده است : اگر در مجموع بدانيم اصطلاح پديدارشناسي دين به دو معنا به کار ميرود، ميتوان حجم عظيمي از سردرگمي و مجادلات را کنار زد.
eidetic vision معنايي مجازي جايز است ، مشروط به اينکه صريحاً گفته شود به چه نحو از اين تکنيک علمي استفاده مي شود» (همان ، ١٠٤)؛ «به جهت ايضاح بايد افزود که پديدارشناسي دين در معنايي مجازي از اصول هوسرلي استفاده ميکند، بدون هيچ يک از دلالت هاي فلسفي ديگر.
طبيعتاً پديدارشناسي به مثابه يک روش کاربرد فراگير دارد و نه تنها محدود و منحصر بـه پديـدارهاي دينـي نيست ، بلکه در مطالعۀ ديگر پديدارها نيز از اين روش استفاده ميشـود: «نظـر هميشـگيام ايـن بـوده کـه اصـل پديدارشناختي روشي است که ميتوان در شاخه هاي مختلف علم از آن اسـتفاده کـرد و در واقـع اسـتفاده هـم ميشود» (همو، ١٩٥٩، ١٠٤).
به اعتقـاد آن هـا، بايـد بـراي ديـن ماهيـت منحصربه فرد قائل شد و يک روش شناسي متناسب با اين نگاه (پديدارشناسي دين ، يـا بـه تعبيـر بليکـر پـژوهش ديني ـ تاريخي) براي آن صورت بست .
New York, Continuum International Publishing Group ,An Introduction to the Phenomenology of Religion.