چکیده:
حوزه ژئوپلیتیک عراق دارای نیروهای همگرا و واگرایی است که تحت شرایط خاص عمل می‌کنند و دائم با یکدیگر در حال رقابت هستند. عراق با تحولاتی روبه‌رو بوده که به تغییر و تحول در ساختار قدرت و هویت آن منجر شده و نتیجه‌ای جز دگرگونی در ژئوپلیتیک و رویکردهای بازیگران و کنشگران منطقه‌ای نداشته است. گروه‌های قومی و مذهبی، هیدروپلیتیک، هویت ملی و هویت عربی، منابع نفتی و درآمدهای عظیم ناشی از آن و کیفیت دسترسی به خلیج‌فارس و ... در آمایش و روند تحولات عراق، باعث اتخاذ راهبردهای ژئوپلیتیک شده که بسته به وضعیت عراق و نوع و ترکیب حکومت این کشور، بر امنیت ملی ایران اثر گذاشته، به دشمن، رقیب راهبردی و یا شریک استراتژیک جمهوری اسلامی ایران تبدیل می‌شود. پژوهش ذیل با روش توصیفی- تحلیلی انجام‌گرفته‌است و ضمن بررسی جغرافیای سیاسی، فضای درونی، تاریخی و ژئوپلیتیک عراق، به مجموعه الزامات فضایی، امنیتی و سیاسی می‌پردازد.
خلاصه ماشینی:
بررسي عوامل مؤثر ژئوپليتيک عراق و تأثير آن بر امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران سيد مصطفي هاشمي١ عبدالرضا فرجيراد رحيم سرور 3 2 تاريخ دريافت :١٣٩٥/٠٤/٠٧ تاريخ پذيرش : ١٣٩٥/٠٧/٣٠ چکيده حوزه ژئوپليتيک عراق داراي نيروهاي همگرا و واگرايي است که تحت شرايط خاص عمل ميکنند و دائم با يکديگر در حال رقابت هستند.
com ١- طرح مسأله عواملي همچون تقابل ايران و آمريکا، تغيير در آرمان هاي حماس ، کاهش و خلع سلاح هاي هسته اي، صلح اعراب و اسرائيل ، حاکميت دريايي چين و نگاهي دوباره به موضوع هاي پنج گانه ژئواستراتژيک جهان ، نشان ميدهد که هنوز هم خاورميانه قلب تپنده سياست در جهان معاصر است (خليلي،١٣٩٠: ١٠٢) و ايران و عراق به عنوان دو بازيگر تأثيرگذار در مقاطع تاريخي، همواره تحت تأثير کنش هاي همگرايانه /واگرايانۀ برخاسته از واقعيت هاي جغرافيايي فيمابين و منطقه بوده اند؛ زيرا عامل جغرافيا به گونه اي خود را به نظام هاي سياسي تحميل ميکند و داده هاي سياست خارجي دولت ها را تحت تأثير قرار ميدهد (قوام ،١٣٨٨: ٩٢).
تفرق اجتماعي و مذهبي سبب شده است تا در دهه اخير استراتژي ژئوپليتيک عراق متمرکز بر احياي دولت - ملت سازي شود و درصدد تقويت هويت ملي ازهم گسيخته خود باشند که تحت تأثير هويت هاي قومي-مذهبي، به سمت واگرايي و تجزيه قرارگرفته اند (فرجي راد و ديگران ،١٣٩٤).
بررسي ژئوپليتيک عراق عوامل متغير و به ويژه منابع انساني و ترکيب قوميتي اين کشور از اهميت زيادي در سياست خارجي ايران برخوردار است ؛ اما سياست خارجي تهاجمي عراق در دهه هاي گذشته عامل نگراني براي همسايگان و همچنين امنيت منطقه اي بوده است .
(
, 
, 
)
