چکیده:
این مقاله به نقد پنج مورد از مباحث مقالۀ «آدم و فرشتگان، بررسی عناصر اساطیری در مآخذ اسلامی» اثر پژوهشگر یهودی، «چیپمن» میپردازد. چیپمن از منابع یهودی و برخی مصادر اهل سنت استفاده کردهاست و نتیجه گرفته که در مقایسۀ روایات مطروحه در مآخذ اسلامی با میدراش یهودی، مشخصمیشود منابع اسلامی، استنباط اسطورهای فراگیرتری دربارۀ موضوع خلقت آدم دارند. در این نقد، عمدتاً به تفاسیر روایی متقدم و متأخر شیعی استناد شدهاست، به دلیل آنکه چیپمن از منابع شیعی استفاده نکردهاست و نوعی یکسونگری در مقالۀ وی ایجادشدهاست. در مقایسۀ براهین برگرفته از تفاسیر شیعی با نظرات چیپمن و یافتن نکات افتراق آنها مشخص شد که بسیاری از روایات مطروحه در مقالۀ چیپمن، مورد تأیید قرآن کریم و معصومان(ع) نیست و روایات مذکور، اسرائیلیات و خرافات
خلاصه ماشینی:
بر اين پايه ، جا دارد که بـا اسـتناد بـه قـرآن و روايات معصومان (ع ) و مطالعـۀ برخـي ديگـر از منـابع اسـلامي، بـه ويـژه تفاسـير شـيعي ، در جستجوي پاسخ به اين پرسش بـرآييم : آيـا آن گونـه کـه چيـپمن مطـرح مـي کنـد، منـابع اسلامي دربارة موضوع خلقت آدم و مسائل مرتبط با آن ، برداشت اسـطوره اي فراگيرتـري نسبت به منابع يهودي دارند؟ براي پاسخ به پرسش مذکور، به نقد و بررسـي پـنج مـورد از مباحـث مطـرح در مقالـۀ چيپمن پرداخته ايم و در اين راستا، از برخي ديگر از منابع اسلامي و عمـدتا تفاسـير شـيعي قرآن بهره برده ايم و نظر محققان فريقين ، به ويژه مفسران شيعه ـ که برخاسته از قرآن کريم و روايات معصومان (ع ) است ـ مطرح و در هر مـورد، پـس از بيـان ايـن نظـرات ، مقايسـه و آنگاه نقدي اجمالي در جمع بندي کلي نظريه ها ارائه شده است .
در ايـن منبـع يهـودي، دربـارة هـاروت و مـاروت ، مطالب افزونتري نسبت به روايت منقول از امام محمد باقر(ع ) آورده شـده کـه مـورد تأييـد منابع معتبر اسلامي، اعم از منابع سني ٦ يا شيعي ٧ نيست ؛ به عنـوان مثـال ، چيـپمن بـه نقـل از اين منبع يهودي مي گويد: «پس از آنکه هاروت و ماروت بـه زمـين رسـيدند، بـا اينکـه بـه آن ها امر شده بود که از بت پرستي، زنا، قتل و شرب خمر دوري کنند، اما آنـان بلافاصـله مغلوب افسون هاي زني زيباروي شدند و مردي را که شاهد روابط آنان بـا آن زن بـود، بـه قتل رساندند.