چکیده:
هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان توجه به مولفههای مهدویت در کتابهای درسی دوره ابتدایی و متوسطه اول و دوم است. روش پژوهش از نوع تحلیل محتوا است. جامعه پژوهشی شامل تمام کتابهای درسی پایه اول تا دوازدهم میباشد که در سال 1397 چاپ شده است. 41 جلد از کتابهای درسی به صورت هدفمند در نمونه قرار گرفت. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که:
1. در دوره ابتدایی 123 پاراگراف(بند)، مربوط به حوزه مهدویت بوده است. در این دوره به مولفههای «رویدادها و وقایع زندگی امام عصر عجّل الله تعالی فرجه و الشّریف با 34 فراوانی، «مسولیتها و وظایف منتظران» و امامت و رهبری امام عصر عجّل الله تعالی فرجه و الشّریف هرکدام با 25 فراوانی، توجه بیشتری شده و به مولفه «علت غیبت» با 1 فراوانی توجه کمتری شده و به مولفه «موعود و منجی در ادیان» هیچ اشارهای نشده است.
2. در دوره متوسطه اول 56 پاراگراف، مربوط به حوزه مهدویت بوده است. در این دوره به مولفه «مسولیتها و وظایف منتظران» با 33 فراوانی بیشترین توجه و به مولفه «شرایط و ویژگیهای عصر ظهور» با 1 فراوانی کمترین توجه شده است.
3. در دوره متوسطه دوم رشته علوم انسانی، 125 پاراگراف، مربوط به حوزه مهدویت بوده است. در این دوره به مولفه «مسولیتها و وظایف منتظران» با 55 فراوانی بیشترین توجه و به مولفه «علت غیبت» با 4 فراوانی کمترین توجه شده است.
4. در کتابهای درسی مشترک دوره متوسطه دوم رشتههای تجربی و ریاضی، 87 پاراگراف، در حوزه مهدویت بوده است. در این دوره به مولفه «مسولیتها و وظایف منتظران» با 35 فراوانی بیشترین توجه و به مولفه «شرایط و ویژگیهای عصر ظهور» با 1 فراوانی کمترین توجه شده است.
5. فراوانی مولفههای مهدویت در کتابهای درسی رشته علوم انسانی به طور معناداری از رشتههای تجربی و ریاضی بیشتر بوده است.
خلاصه ماشینی:
در رشته علوم انسانی، به مؤلفه های«مسؤلیتها و وظایف منتظران» با 55 فراوانی(44 درصد)، «روایات معصومین درزمینه مهدویت» با 15 فراوانی(12 درصد)، «امامت و رهبری امام عصر(» با 14 فراوانی(2/11درصد)، «ویژگیهای حکومت امام عصر(»، «موعود و منجی در ادیان» هر کدام با 12 فراوانی(6/9 درصد) بیشترین توجه شده است و به مؤلفههای «رویدادها و وقایع زندگی امام»با 7 فراوانی(6/5درصد)، «شرایط و ویژگیهای عصر ظهور» با 6 فراوانی(8/4درصد)، «علت غیبت» با 4 فراوانی(2/3درصد) توجه کمتری شده است جدول(14): فراوانی مؤلفههای مهدویت در کتابهای درسی دوره متوسطه دوم رشته علوم انسانی (به تصویر صفحه مراجعه شود.
در رشته علوم انسانی، به مؤلفه های«مسؤلیتها و وظایف منتظران» با 55 فراوانی(44 درصد)، «روایات معصومین درزمینه مهدویت» با 15 فراوانی(12 درصد)، «امامت و رهبری امام عصر» با 14 فراوانی(2/11درصد)، «ویژگیهای حکومت امام عصر»، «موعود و منجی در ادیان» هر کدام با 12 فراوانی(6/9 درصد) بیشترین توجه شده است و به مؤلفههای «رویدادها و وقایع زندگی امام»با 7 فراوانی(6/5درصد)، «شرایط و ویژگیهای عصر ظهور» با 6 فراوانی(8/4درصد)، «علت غیبت» با 4 فراوانی(2/3درصد) توجه کمتری شده است.
در این رشته تحصیلی، به ترتیب به مؤلفههای «مسؤلیتها و وظایف منتظران» با 35 فراوانی(2/40درصد)، «ویژگیهای حکومت امام عصر؟عج؟» با 12 فراوانی(8/13درصد)، «موعود و منجی در ادیان» و «روایات معصومین؟عهم؟ در زمینه مهدویت» هر کدام با 10 فراوانی(5/11 درصد) بیشترین توجه شده و به مؤلفههای «امامت و رهبری امام عصر؟عج؟» با 8فراوانی(2/9درصد)، «رویدادها و وقایع زندگی امام عصر؟عج؟» با 7 فراوانی(8درصد)، «علت غیبت» با 4 فراوانی(6/4درصد)، «شرایط و ویژگیهای عصر ظهور» با 1 فراوانی(15/1درصد) توجه کمتری شده است.