چکیده:
در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژی رودﺧﺎﻧﻪ ﮔﻠﻤﮑﺎن در اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ اﻟﮕﻮی ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻣﺴﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﮔﻠﻤﮑﺎن در ﺳﻪ دوره از ﻧﻘﺸﻪ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﮔﻠﻤﮑﺎن در ﺳﺎل 1363، ﻋﮑﺲ ﻫﺎی ﻫﻮاﯾﯽ 1370 و ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮔﻮﮔﻞ ارث ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﺳﺎل 2015 (1394)اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﮔﻠﻤﮑﺎن در ﺳﻪ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار Arc GIS رﻗﻮﻣﯽ ﮔﺮدﯾﺪه و ﺳﭙﺲ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻫﻨﺪﺳﯽ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﻮل ﻣﻮج، ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻤﯿﺪﮔﯽ، ﺷﻌﺎع ﻧﺴﺒﯽ و ﻧﻈﺎﯾﺮ آن ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺎ روش ﺑﺮازش داﯾﺮه ﻫﺎی ﻣﻤﺎس ﺑﺮ ﻗﻮس رودﺧﺎﻧﻪ از روش ﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ )ﻟﺌﻮﭘﻠﺪ و وﻟﻤﻦ( ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ و اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻤﯿﺪﮔﯽ و )ﮐﻮرﻧﺎﯾﺲ( ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ زاوﯾﻪ ﻫﺎی اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻣﺮﮐﺰی اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﮑﺎﻣﻞ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﻣﺌﺎﻧﺪری از ﻧﻈﺮ زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺪل ﻫﺎی ﻣﺬﮐﻮر ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻤﯿﺪﮔﯽ ﻗﻮس ﻫﺎ را ﺑﺮاﺑﺮ1,47ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و اﯾﻦ رﻗﻢ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﭘﯿﭽﺎن رودی رودﺧﺎﻧﻪ ﮔﻠﻤﮑﺎن ﻫﺴﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﺎﺧﺺ زاوﯾﻪ ﻣﺮﮐﺰی، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ زاوﯾﻪ ﻣﺮﮐﺰی، ﻗﻮس ﻫﺎی رودﺧﺎﻧﻪ را ﭘﯿﭽﺎن رود ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﻣﺪل ﮐﻮرﻧﺎﯾﺲ، 13,68 درﺻﺪ ﻗﻮس ﻫﺎ در زﻣﺮه ﭘﯿﭽﺎن رود ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و 58,92 درﺻﺪ در زﻣﺮه ﭘﯿﭽﺎن رودﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﻗﺮار دارﻧﺪ. ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻦ ﻣﺪل ﻫﺎ، ﺿﺮورت ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﯿﺎن ﻣﺪت و ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﺑﺴﺘﺮ را از ﻃﺮﯾﻖ روش ﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎزه اﯾﺠﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
خلاصه ماشینی:
بررسی الگوی پیچان رودی رودخانه گلمکان با استفاده از شاخص های ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی محمدرضا مرتضوی ١ کارشناس ارشد ژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد ، مشهد، ایران ابوالفضل بهنیافر دانشیار ژئومورفولوژی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد ، مشهد، ایران هادی قنبرزاده دانشیار جغرافیای طبیعی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد ، مشهد، ایران چکیده در این پژوهش ، مورفولوژی رودخانه گلمکان در استان خراسان رضوی با استفاده از روش مقایسه زمانی –مکانی مورد بررسی قرارگرفته است .
در تحقیق حاضر جهت بررسی الگوی هندسی مسیر رودخانه گلمکان در سه دوره از نقشه توپوگرافی گلمکان در سال ١٣٦٣، عکس های هوایی ١٣٧٠ و تصویر گوگل ارث منطقه در سال ٢٠١٥ (١٣٩٤) استفاده شده است .
بستر رودخانه گلمکان در سه بازه زمانی با استفاده از نرم افزار Arc GIS رقومی گردیده و سپس پارامترهای هندسی رودخانه مانند طول موج ، ضریب خمیدگی، شعاع نسبی و نظایر آن برای بررسی تغییرات با روش برازش دایره های مماس بر قوس رودخانه از روش های غیر فیزیکی (لئوپلد و ولمن ) برای تعیین و اندازه گیری ضریب خمیدگی و (کورنایس ) برای تعیین زاویه های اندازه گیری مرکزی استفاده شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٢- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه مأخذ: نگارنده ، ١٣٩٤ ٢-٢- روش تحقیق در تحقیق حاضر جهت بررسی الگوی هندسی مسیر رودخانه گلمکان در سه دوره از نقشه توپوگرافی گلمکان در سال ١٣٦٣، عکسهای هوایی ١٣٧٠ و تصویر گوگل ارث منطقه در سال ٢٠١٥ (١٣٩٤) استفاده شده است .