چکیده:
ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﮐﺸﻮر وﺟﻮد ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺧﺪﻣﺎت در ﻣﺮاﮐﺰ و ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺳـﺒﺐ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ و ﻋﺪم ﺑﺮﺧﻮرداری ﺗﻤﺎم ﺷﻬﺮوﻧﺪان از اﯾﻦ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﺧﺪﻣﺎت ﮐـﻪ ﻧﻘـﺶ ﺑﺴـﯿﺎر ﻣﻬـﻢ در اﯾﺠـﺎد ﻋﺪاﻟﺖ و ﺳﻼﻣﺖ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ در ﮐﺸﻮر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ، ﺑﺮﺧﻮرداری از ﺳﻼﻣﺖ، ﺣﻘﯽ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ و دوﻟﺖ ﻫﺎ ﺑﺮ آن ﺗﺄﮐﯿﺪ دارﻧﺪو ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺼﻮذ ﺧﻮد ﺑﺮﺳﻨﺪ. در اﺻﻞ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺑﻬـﺮه ﻣﻨـﺪی اﻓـﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ از اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و درﻣﺎﻧﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻫﺪف از ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯿﺰان ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﮕﯽ
ﺷﻬﺮﺳـﺘﺎن اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن ﺷﻤﺎﻟﯽ در ﺑﺨﺶ ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن اﺳﺖ.روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻮﺻـﯿﻔﯽ - ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ ﺑـﻮده و روش ﺟﻤـﻊ آوری اﻃﻼﻋـﺎ ت ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای و اﺳﻨﺎدی اﺳـﺖ. در اﯾـﻦ ﻣﻘﺎﻟـﻪ درﺟـﮥ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﯾـﺎﻓﺘﮕﯽ در ﻗﻠﻤـﺮوی ﺷﻬﺮﺳـﺘﺎن ﻫـﺎی ﺧﺮاﺳـﺎن ﺷـﻤﺎﻟﯽ ( 1392) در ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ- درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ELECTERE ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾـﻪ وﺗﺤﻠﯿـﻞ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ و ﺑـﺎ ﺑﻬـﺮه ﮔﯿـﺮی از ﻧﺮم اﻓﺰار 10,1 Arc GIS ، ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎی ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪﻧﺪ.ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺸـﺖ ﺷﻬﺮﺳـﺘﺎن اﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﻟﺤـﺎظ ﻣﻘﻮﻟﮥ ﺳﻼﻣﺖ، در ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮﺧﻮردار، درﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻣﺤﺮوم ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. دو ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺑﺠﻨﻮرد و ﺟـﺎﺟﺮم در
ﺑـﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻘﯿﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭘﺲ ازآن ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻫـﺎی
اﺳـﻔﺮاﯾﻦ، ﺷـﯿﺮوان و ﻓـﺎروج در رﺗﺒـﮥ دوم ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و درﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﺤﺮوم ﺗﺮﯾﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن، ﻃﺒﻖ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺳﻨﺠﺶ ﺷﺪه در ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺳﻼﻣﺖ، ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻫـﺎی راز و ﺟـﺮﮔﻼن، ﮔﺮﻣﻪ و ﻣﺎﻧﻪ و ﺳﻤﻠﻘﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ
ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻫﺎی اﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾـﺎﻓﺘﮕﯽ در ﺷـﺎﺧﺺ ﻫـﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و درﻣﺎﻧﯽ دارای ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
Health is a universal right that is emphasized by international organizations and governments. In principle, the Constitution of the Islamic Republic has also emphasized the benefits to the community of health and medical facilities. The purpose of this study was to investigate and analyze the extent of development in the city of North Khorasan Province in the health sector. The research method is descriptive-analytical and is a method of collecting library and documentary information. In this paper, the degree of development in the territory of the northern Khorasan (1392) cities has been analyzed using health and health indicators using ELECTERE model. Maps using Arc GIS 10.1 have been designed.Findings indicate that eight provinces of the province have been classified, treated and disadvantaged in terms of their health status. The two cities of Bojnurd and Jajarm are at the highest level of health care than the rest of the cities. After that, the cities of Esfarayen, Shirvan and Farooj are ranked second, and eventually the most deprived city, according to the variables measured in the health category, are the cities of the Raz and Jergalan, Garmeh and Mananeh and Shemilqan. The results of the research indicate that the cities of the province have inequality in terms of their health and health indicators
خلاصه ماشینی:
تحلیل اکتشافی ماتریس فضایی شاخص های سلامت در مقیاس منطقه ای (مورد: استان خراسان شمالی) * امین فرجی ملائی استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، پردیس فارابی ، دانشگاه تهران ،قم ، ایران ایران مهدی پیله ور کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین ، پردیس فارابی دانشگاه تهران ، قم ، ایران جواد امیری کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه حکیم سبزواری ، سبزوار، ایران چکیده یکی از مسائل مهم در ساختار مدیریتی کشور وجود تمرکز خدمات در مراکز و بی توجهی به مناطق دیگر می باشد که سـبب بی عدالتی و عدم برخورداری تمام شهروندان از این امکانات می باشد.
در این راستا شناخت فضایی نسبت به نابرابری بهداشتی در سطح استانی، کمک فراوانی به برنامه ریزان و مدیران ، در راستای تصمیم گیری برای شناخت شکاف ها و کاهش آن ها، در شاخص های مختلف ، میکند؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، مطالعه وضعیت شهرستان های استان خراسان شمالی با توجه به شاخص های بهداشت و درمان و عدم تعادل در وضعیت سلامت در سطح استان ، از طریق شاخص های متعدد مشخص گردد.
یافته های این پژوهش نشان داد که توزیع شاخص های بهداشت و درمان در استان اصفهان به صورت متوازن نبوده و اختلاف فاحشی بین شهرستان های استان ازنظر توسعه خدمات بهداشتی و درمانی وجود دارد.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد شهرستان های استان خراسان شمالی به لحاظ میزان توسعه یافتگی در شاخص های بهداشتی و درمانی دارای عدم تعادل هستند.
Keyword: Development, Health Indicators, Spatial Inequality, ELECTERE Model, North Khorasan
(
, 
, 
)
