بن مایه های تمثیلی– عرفانی گنوسی در منظومه جمشید و خورشید سلمان ساوجی مقاله

منظومة جمشید و خورشید سلمان ساوجی اثری رمزی و تمثیلی است که تمام اجزای آن از ساختاری واحد و منسجم برخوردار است. این اثر علاوه بر نشان دادن قدرت سلمان ساوجی در     داستان­سرایی و پیوستن مطالب متعدد، نشانة آشنایی سلمان ساوجی با میراث غنی ادبی، فرهنگی و عرفانی بازمانده از ادوار پیشین است. بخشی از این میراث متعلق به اندیشه­های گنوسی و مانوی و نیز حکمت هرمسی است. هدف از انجام این مقاله نشان دادن ردپای این اندیشه­ها در منظومة جمشید و خورشید است. در این جستار پس از معرفی و تبیین اندیشه­های گنوسی و ذکر پیشینه با تمدن ایرانیان، تأثیر مضامین گنوسی از جمله دوگانگی ماده و روح، عشق، خواب، سفر، واسطه و آزمایش در این منظومه نشان داده می­شود. واکاوی این اثر در واقع ارائة تفسیری تازه از آن، هدف دیگر جستار است.

فصل نامۀ تحقيقات تمثيلي در زبان و ادب فارسي / دانشگاه آزاد اسلامي ـ واحد بوشهر شماره سي و سوم - پاييز ١٣٩٦ - از صفحۀ ٨٦ تا ٩٧ بن مايه هاي تمثيلي – عرفاني گنوسي در منظومۀ جمشيد و خورشيد سلمان * ساوجي 2 زهرا رجبلو١، ماندانا عليمي ١- دانشجوي کارشناسي ارشد، موسسۀ آموزش عالي گلستان ، ايران . او در سن جواني از خانواده جدا مي شود و براي رسيدن به هويت و شخصيت مستقل خود راهي پرنشيب و فراز را مي پيمايد و اين هم يکي ديگر از بن مايه هاي تمثيلي – عرفاني است که انسان ها با سفر و درک کردن تجارب گوناگون عرفاني به مرحلۀ کمال مي رسند. تاکنون به ندرت دربارة اين منظومه مقاله اي مسـأله بنياد، با رويکرد پژوهشـي نگاشته شده است ، البته دربارة توجه به خود جمشيد و خورشيد چند مقالۀ علمي – پژوهشي با عنوان «تحليل عناصر داستاني منظومۀجمشيد و خورشـيد» (ذوالفقاري و اصـغري ، ١٣٨٨) و «تأثير و تآثر سـلمان ساوجي و حافظ شيرازي » (سازواري ، ١٣٨٩) و «جمشيد در گذر از فردانيت » (شريفي و اظهري ، ١٣٩١) يافت مي شود. Journal of Research Allegory in / Persian Language and Literature Islamic Azad University- Bushehr Branch No. 33/ Autumn 2017 allegorical motifs- mystical Gnostic in book Jamshid * and Khorshid Salman Savedji 2 Zahra Rajablou1, Mandana Alimi 1- Student Masters Golestan Institute of Higher Education, Golestan, Iran.