چکیده:
پدافند غیرعامل از جمله موضوعاتی است که در بررسی و ارزیابی ایمنی و امنیت شهرها، نحوه پراکنش کاربریها، موقعیت استقرار زیرساختها و تاسیسات شهرها را مورد بررسی قرار میدهد که علاوه بر کاهش هزینههای شهری، ایمنی و امنیت شهروندان را تضمین میکند. شهر ارومیه به دلیل موقعیت ژئواستراتژیکی (نزدیکی به مرز دو کشور ترکیه و عراق) و تنوع قومیتی بالا و مرکزیت استانی یکی از شهرهای با پتانسیل بالا نسبت به جنگ و درگیری و آسیبهای ناشی از تهدیدات به شمار میرود که از جایگاه ویژهای برخوردار است. هدف این پژوهش ارزیابی میزان آسیبپذیری زیرساختهای شهر ارومیه از منظر پدافند غیرعامل جهت بالا بردن امنیت ساکنین شهر، ایمنی کاربریها و زیرساختها و کاهش آسیبپذیری در سطح شهر میباشد. از این جهت زیرساختهای شهری ارومیه از نظر اصول همجواری و پراکندگی مورد برسی قرار گرفتهاند. در پژوهش حاضر کلیه زیرساختهای شهر ارومیه با استفاده از مدلهای تصمیمگیری چند معیاره AHP وANP مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و سپس در محیط GIS این اطلاعات در 5 کلاس طبقهبندی شده، همپوشانی گردیدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که 23/10 درصد شهر ارومیه در پهنه آسیبپذیری خیلیکم، 8/30 درصد در پهنه آسیبپذیری کم، 83/32 درصد در پهنه آسیبپذیری متوسط، 26/17 درصد در پهنه آسیبپذیری زیاد، 83/8 درصد در پهنه آسیبپذیری خیلی زیاد قرار گرفته است؛ همچنین منطقه 5 ارومیه آسیبپذیرترین منطقه این شهر و منطقه 2 شهر ارومیه کم آسیبپذیرترین منطقه شهر ارومیه تشخیص داده شد.
خلاصه ماشینی:
نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که شمالغربی شهر گرگان به دلیل غلظت بالایی از تسهیلات حیاتی مانند شرکت توزیع برق، شرکت توزیع محصولات ملی نفت و شرکت آب منطقهای که نیازمند اقدام برنامهریزی در چارچوب پدافند غیرعامل است بیشتر در معرض آسیبپذیری قرار دارد.
همچنین در این تحقیق، از تحلیل سلسلهمراتبیAHP که وزن معیارها و زیرمعیارها نسبت به هم از نظرات کارشناسان شهری به دست آمد در نرمافزار Expert Choice معیارها دو به دو باهم مقایسه شده و ضرایب اهمیت معیارها بهدست آمد در مرحله بعد بهوسیله سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) لایههای اطلاعاتی در تناسب با شاخصها تولید شده و با توجه به قابلیتهای GIS، ادغام و همپوشانی لایههای اطلاعاتی، بهمنظور شناسایی آسیبپذیری زیرساختهای شهری ارومیه صورت گرفته است.
شکل (3): ساختار شبکهای آسیبپذیری زیرساختهای شهر ارومیه با مطالعه تحقیقات صورت گرفته، آییننامهها و ضوابط مربوط به شهرسازی استانداردهای مربوط به هر لایه مشخص و اعمال گردید نظر به اینکه دلیل انتخاب معیارها و زیرمعیارها، تأثیرگذاری کم و بیش آنها بر میزان آسیبپذیری زیرساختهای شهری بوده، ممکن است افزایش مقدار یا کمیت تمامی معیارهای تعیین شده بر میزان آسیبپذیری زیرساختهای شهری، همجهت نباشند و برخی معیارها، از جمله کاربری آتشنشانی، شبکه ارتباطی، پایانه مسافربری، بهداشتی- درمانی و فضای سبز به دلیل ماهیتشان بهطور معکوس بر آسیبپذیری زیرساختها تأثیرگذار باشند یعنی با فاصله از این کاربریها و مراکز میزان آسیبپذیری افزایش یابد که این امر با توجه به نظرات کارشناسان و منابع معتبر در جدول (1) در تهیه لایههای هریک از معیارها و زیر معیارها در نظر گرفته شده است.