تحلیل چالش‌های توسعه بیمه محصولات کشاورزی در بین بهره برداران خرد (مورد مطالعه: دهستان سرجام، مشهد) مقاله

اگرچه مخاطرات طبیعی، اجتماعی و اقتصادی و شخصی در تولید محصولات کشاورزی امری اجتناب ناپذیر است، اما مدیریت پذیر است. تولیدکنندگان و سیاستگذاران اقتصادی در جوامع مختلف به منظور مدیریت و کاهش ریسک در قبال خسارت‌های ناشی از سوانح طبیعی و حوادث قهری استراتژی­های متفاوتی از جمله بیمه محصولات کشاورزی را به کار گرفته­اند. با این حال استقبال کشاورزان از بیمه محصولات کشاورزی در کشور پائین است. از این رو پژوهش حاضر به شناسایی چالش‌های عمده پیش‌روی توسعه بیمه محصولات کشاورزی در بین بهره برداران خرد می‌پردازد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. در این مطالعه به کمک مطالعات اسنادی و اکتشافی گسترده 23 چالش پیش روی توسعه بیمه محصولات کشاورزی شناسایی و به کمک160 نفر از کشاورزان خرده پا و بر اساس طیف لیکرت مورد ارزیابی قرار گرفت. عوامل شناسایی شده با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی در نرم افزار SPSS ذیل 7 عامل اصلی با 67 درصد واریانس تبیین شده قرار گرفت. بر این اساس مهمترین چالش‌های پیش روی توسعه بیمه محصولات کشاورزی از دیدگاه کشاورزان خرد به ترتیب: «وجود ساختار نامطلوب در زمینه بیمه محصولات کشاورزی» با 3/24 درصد، «نارضایتی کشاورزان از عملکرد صندوق بیمه محصولات کشاورزی» با 12.1 درصد و «فقدان فضای رقابتی در عرصه بیمه محصولات کشاورزی» با 3/8 درصد واریانس تبیین شده است. لذا تغییرات ساختاری در بخش بیمه محصولات کشاورزی و سیاست گذاری مناسب و نظارت دقیق از سوی دولت در این زمینه می‌تواند راه گشا باشد.

بر اين اساس مهمترين چالش هاي پيش روي توسعه بيمه محصولات کشاورزي از ديدگاه کشاورزان خرد به ترتيب : «وجود ساختار نامطلوب در زمينه بيمه محصولات کشاورزي» با ٢٤/٣ درصد، «نارضايتي کشاورزان از عملکرد صندوق بيمه محصولات کشاورزي» با ١٢,١ درصد و «فقدان فضاي رقابتي در عرصه بيمه محصولات کشاورزي» با ٨/٣ درصد واريانس تبيين شده است . مطابق بررسيها"در صورتي که بيمه محصولات کشاورزي به خوبي عمل کند ميتواند موجب اطمينان سرمايه گذاراني شود که ميخواهند با استفاده از نهاده هاي مديريت ، سرمايه ، نيروي کار و نوآوري به توسعه کشاورزي کشور ياري رسانند" (جواديان و شيرزاد:١٣٨٧) با توجه به آنچه گفته شد، امروزه دولت ها در پي گسترش و فراگيرساختن بيمه در بين کشاورزان هستند تا از يک سو زمينه عدالت اجتماعي و از سوي ديگر، بستر امني براي توليدات بيشتر و بهتر فراهم آورند. با توجه به آنچه بيان شد سوال تحقيق بدين صورت مطرح ميگردد: مهمترين عوامل بازدارنده توسعه بيمه محصولات کشاورزي در بين بهره برداران خرد چيست ؟ با توجه به اينکه بحث بيمه محصولات کشاورزي در چند سال اخير به دليل تغييرات اقليمي و متعاقب آن مخاطرات طبيعي مورد توجه جديتري قرار گرفته است ، لذا مطالعات پيرامون آن نيز گسترش يافته است و تعداد زيادي از پايان نامه ها، مقالات ، کتب و تحقيقات رشته هاي مختلف کشاورزي، زمين شناسي، اقليم ، جغرافيا، علوم اجتماعي و... Government support to agricultural insurance: challenges and options for developing countries.