چکیده:
از آغاز پیدایش بشر، باور به موجودات ماورایی از جمله فرشتگان و نقش آنان در زندگی انسان، به شکل¬های گوناگون وجود داشته و این باور، همواره در معرض انحراف و خطا بوده است. یکی از رسالت¬های قرآن، تصحیح باورهایی است که در زندگی بشر نقش¬آفرین بوده است. با این¬حال، فهم قرآن در میان باورمندان به قرآن نیز دستخوش خرافه، کج¬فهمی و انحراف بوده است. در دوره معاصر و با تحول علوم و پیشرفت تکنولوژی در غرب، برخی مفسران مسلمان، تحت تاثیر آن به تفسیر جدیدی از فرشتگان روی آوردند که گاه احساس می¬شود وجود روحانی فرشتگان در معرض انکار قرار می¬گیرد. یکی از این مفسران و در راس آنان، رشید رضا است. در نوشتار حاضر، با هدف بررسی درستی دیدگاه¬های رشید رضا، دو مساله ماهیت و رویت ملائکه در دو تفسیر المنار و المیزان به صورت تطبیقی بررسی شده است. رشید رضا، فرشتگان را به قوا و انرژی¬هایی که در طبیعت انسان و موجودات وجود دارد، تفسیر می¬کند که قابل رویت نیستند؛ ولی علامه طباطبایی با تمسک به ظواهر آیات قرآن، ملائکه را موجوداتی غیر مادی می¬شناساند که از اوصاف و لوازم زندگی مادی منزه هستند.
خلاصه ماشینی:
بررسی تطبیقی ماهیت و رؤیت ملائکه در تفسیر المیزان و المنار سیدمحمود طیب حسینی صدیقه فیجانی چکیده از آغاز پیدایش بشر، باور به موجودات ماورایی از جمله فرشتگان و نقش آنان در زندگی انسان، به شکلهای گوناگون وجود داشته و این باور، همواره در معرض انحراف و خطا بوده است.
رشید رضا، فرشتگان را به قوا و انرژیهایی که در طبیعت انسان و موجودات وجود دارد، تفسیر میکند که قابل رؤیت نیستند؛ ولی علامه طباطبایی با تمسک به ظواهر آیات قرآن، ملائکه را موجوداتی غیر مادی میشناساند که از اوصاف و لوازم زندگی مادی منزه هستند.
در المیزان 144 مورد، آرای المنار نقد شده که 39 مورد از آن در موضوعاتی است که مؤلفان المنار با دیگر مفسران همرأی شدهاند و 105 مورد، نقدهای اختصاصی بر المنار است (تاجآبادی، 1392، ص39) ماهیت ملائکه يكي از محورهاي مهم در حوزه «فرشتگان الهي»، حقيقت و ماهيت ملائكه است؛ يعني بايد مشخص شود ملائكه از چه سنخي هستند؟ در آيات قرآن كريم و روايات معصومين(ع) مطالبي درباره فرشتگان و افعال، صفات و مقامات آنها وارد شده؛ ولي شايد در هيچكدام از آنها، بحث صريحي درباره ماهيت ملائكه بهچشم نمي خورد.
دیدگاه المنار رشيدرضا از قول استادش شيخمحمد عبده نقل ميكند: بعضي در حقيقت ملائكه و شناخت آنها تلاش كردهاند؛ ولي خداوند افراد كمي را بر اين سر آگاه كرده، در حاليكه دين براي همه مردم تشريع شده است، پس بايد بدون بحثكردن از حقيقت آن، به عالم غيب ايمان داشته باشيم، براي اينكه تكليفكردن مردم به اين بحث و يا علم به آن، از موارد تكليف مالايطاق محسوب ميشود (رشيدرضا، 1414، ج1، ص 254).