چکیده:
هدف این پژوهش، نقش شبکه اجتماعی فیس‌بوک در چالش‌های هویت ملی جمهوری اسلامی ایران (6 ماهه اول سال 1393) است. در مقام پاسخ به این سوال که شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک در چالش‌های هویت ملی کشور چه تاثیراتی دارند؟ فرضیه خود را بر آن قرار داده‌ایم که شبکه اجتماعی فیس‌بوک بر چالش‌های هویت ملی در سه بعد دینی (باورها، ارزش‌ها و اعتقادات)، فرهنگی (آداب‌ورسوم، زبان) و سیاسی (تاریخی، اجتماعی و جغرافیایی) نقش دارد. برای رسیدن به هدف و اثبات فرضیه‌ها ازنظریه‌ها و تئوری‌های تاثیر رسانه بر هویت و الگوهای رفتاری استفاده شده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای – اسنادی است. برای پر بار نمودن پژوهش به مصاحبه با صاحب‌نظران در حوزه شبکه اجتماعی فیس‌بوک مورد توجه قرارگرفته و مشاهده فردی (تجارب) به‌منظور تجزیه‌وتحلیل نقطه قوت این مقاله است. در بررسی میدانی در بازه زمانی 6 ماهه اول سال 1393، از روش نمونه‌گیری بر اساس روش انتخابی استفاده‌شده است. نتایج حاصل از پژوهش، مصاحبه‌ها و بررسی میدانی نشان داده که شبکه اجتماعی فیس‌بوک با جنبه‌های هویت ملی از بعد سیاسی، دینی و فرهنگی مرتبط است. این وضعیت با نظریات نظریه‌پردازانی که تاکیددارند فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی زمینة تقویت هویت‌های فرو ملی و تضعیف هویت‌های ملی را فراهم می‌کند، همخوانی دارد. این امر منجر به بحران هویتی و زمینه برجسته شدن هویت‌های ساخته‌وپرداخته شده در این فضای را فراهم و به نحوی ابعاد مختلف هویت ملی را متاثر می‌کند.
خلاصه ماشینی:
همچنین درزمینۀ تأثیرات و آسیب‌های رسانه‌ها بر فرهنگ و هویت ملی پژوهش‌های گوناگونی انجام‌شده است که در هرکدام به مواردی از این تأثیرات و جنبه‌های مختلف توجه شده است؛ اما پژوهش میدانی درباره نقش شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه فیس‌بوک در ایجاد چالش‌های هویت ملی جمهوری اسلامی در عصر جدید اطلاعات و ارتباطات خیلی کم انجام‌شده است؛ که شاید به‌دلیل سابقه کم این پدیده و رشد سریع آن در مقاطعی از بحران‌ها باشد.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که رسانه‌های مجازی یکی از برجسته‌ترین نمودهای جهانی‌شدن، فرایند متمایزکننده و همچنین همگون‌سازی است که از یکسو با پذیرش نظام ارزشی خرده‌فرهنگ‌ها، جهان را به‌سوی کثرت‌گرایی سوق می‌دهد؛ که نتیجه آن، شکل‌گیری و برجسته شدن هویت‌های جدید است و از سوی دیگر می‌تواند با برجسته کردن فرهنگ مسلط در نقاط مختلف جهان به هویت‌سازی و تولید نیروهای کمرنگ کننده هویتی منجر شود و بر فضای سیاسی، اجتماعی و از همه مهم‌تر فرهنگی تأثیر بگذارد.
با توجه به اینکه در محیط‌های اینترنتی نوعی اعتماد و صمیمیت در میان کاربران شکل می‌گیرد، بنابراین ممکن است آن‌ها الگوهای هویت‌یابی خود را نیز در این محیط‌ها بگیرند و این دریافت‌ها احتمالا بر احساس تعلق فرد به هویت ملی خود نیز می‌تواند مؤثر واقع شود (زنجانی زاده، 126:1383) چارچوب نظری با توجه به نظریه‌های مطرح‌شده، امروزه نقش و جایگاه رسانه‌های ارتباطی و اینترنت در حدی است که نمی‌توان زندگی را بدون حضور آن‌ها قابل‌تصور دانست.
(
, 
, 
)
