چکیده:
هدف از انجام این پژوهش ارزیابی میزان تحقق پذیری شاخص های پدافند غیرعامل در طرح های توسعه شهری با استفاده از الگو های کمی و کیفی و سامانه اطلاعات جغرافیایی است. این پژوهش یک تحقیق کاربردی به روش شبیه سازی و الگوسازی با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی است که مطالعات آن بر اساس اسناد و گزارشات کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بررسی کمی و کیفی معیارها و شاخصهای پدافند غیرعامل در طرح تفصیلی هسته مرکزی شهر قم نشان می دهد با توجه به اهمیت محدوده مطالعاتی و حساسیت کاربری های موجود در این محدوده، در تهیه طرح مذکور به اصول و شاخص های پدافند غیر عامل جهت کاهش آسیب پذیری منطقه توجه جدی و قابل ملاحظه ای نشده است. لذا در نهایت پیشنهادهای لازم در قالب سیاست های اجرایی بمنظور کاهش آسیب پذیری هسته مرکزی شهر قم در مقابل آسیبهای طبیعی و مصنوعی ارائه شده است. پیشنهادهایی شده است که از آن جمله تهیه طرح تفصیلی موضوعی – موضعی برای محدوده هسته مرکزی شهر قم با رویکرد پدافند غیرعامل است.
خلاصه ماشینی:
بررسی کمی و کیفی معیارها و شاخصهای پدافند غیرعامل در طرح تفصیلی هسته مرکزی شهر قم نشان میدهد با توجه به اهمیت محدودۀ مطالعاتی و حساسیت کاربریهای موجود در این محدوده، در تهیۀ طرح مذکور به اصول و شاخصهای پدافند غیر عامل جهت کاهش آسیب پذیری منطقه توجه جدی و قابل ملاحظهای نشده است.
سوال: ارزیابی میزان تحققپذیری شاخصهای پدافند غیرعامل در طرحهای توسعه شهری با استفاده از الگوهای کمی و کیفی و سامانه اطلاعات جغرافیایی چگونه است؟ فرضیه: با توجه به وجود مراکز حساس و مهم همچون حرم مطهر حضرت معصومه (س)، حوزههای علمیه و آثار تاریخی مانند بازار قدیمی قم در هستۀ مرکزی شهر قم و عدم پیشبینی فضاهای باز و سبز، دسترسی مناسب به معابر اصلی و فرعی، ساختار آسیبپذیر شهری و قرارگیری محدوده مطالعاتی در مجاورت مسیر سیل و پهنۀ زلزلهخیز، در هنگام بروز خطرات طبیعی و مصنوعی امکان امدادرسانی مناسب به این محدوده میسر نمیباشد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (6 و 7) نقشههای دانهبندی و نفوذپذیری بافت در محدوده مطالعاتی بررسی مراکز حیاتی، حساس و مهم محدودۀ مطالعاتی: با توجه به شاخصها و معیارهای پدافند غیرعامل میتوان مراکز و کاربریهای شهری را در سه گروه طبقهبندی کرد: گروه اول - مراکز حیاتی: مراکزی هستند که انهدام کل یا قسمتی از آنها، موجب بروز آسیب و صدمات محدود در نظام سیاسی، هدایت کنترل و فرماندهی، تولیدی، اقتصادی، پشتیبانی، ارتباطی و مواصلاتی، اجتماعی، دفاعی با تأثیرگذاری سراسری در سطح کشوری گردد.