چکیده:
در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران، مهاجرت از روستا و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ در زمره مهمترین مسایل اجتماعی و اقتصادی قرار دارد. در شهرستان هریس نیز میزان این مهاجرتها در سالیان اخیر افزایش قابل توجهی داشته است و در همین راستا تحقیق حاضر به بررسی و تحلیل وضعیت مهاجرت و عوامل مؤثر بر آن در شهرستان هریس پرداخته است. روش پژوهش تحلیلی- توصیفی است و برای بررسی و تحلیل موضوع از اطلاعات میزان مهاجرت در سرشماریهای عمومی و اطلاعات خانههای بهداشت و مراکز بهداشتی- درمانی بهره گرفته شده است. همچنین برای ارزیابی وضعیت و عوامل اصلی مهاجرت از روشهای کمی، تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. نتایج ارزیابی حاکی از این است که شهرستان هریس مهاجرفرستی شدیدی را در بین شهرستانهای استان داشته است. به گونهای که خالص مهاجرتی این شهرستان در دو دهه گذشته از 6012- نفر در دورهی 10 ساله 1375 تا 1385، به حدود 1236- نفر در دورهی 5 ساله 1385 تا 1390 و 3589- نفر از 1390 تا 1394 رسیده است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشاندهنده این است که عامل اقتصادی با مقدار ویژه 51/4 به تنهایی قادر است 64/28٪ واریانس را تبیین و بیشترین تأثیر را در مهاجرت از این شهرستان داشته است و بعد از آن به ترتیب عامل فرهنگی- اجتماعی، عامل طبیعی و زیستمحیطی و اداری و خدماتی بیشترین تأثیر را داشته است. با توجه با آمار و ارقام، میزان مهاجرتها به مرور زمان بیشتر شده که در صورت عدم برنامهریزی مناسب باعث مشکلات زیادی در سطح شهرستان و شهرهای مقصد خواهد شد.