چکیده:
کتاب نهجالبلاغه یکی از کتاب های مهم حدیثی است و نویسنده آن محمد بن حسین ملقب به رضی میباشد. نهج البلاغه دربردارنده احادیث منقول امیرمومنان علیهالسلام در موضوعات گوناگون در سه محور خطبهها، نامهها و حکمتها است. تفکر رایج پیرامون اقدام مولف آن در مورد این کتاب، صرفا جمعآوری احادیث و تبویب آن بوده، اما با رجوع به خود کتاب نهجالبلاغه در مییابیم که سید رضی علاوه بر جمعآوری احادیث در این اثر، اقدامات دیگری نیز انجام داده که این اقدامات عبارتاند از: نگارش خطبه جامع (مقدمه)؛ ذکر مصادر روایات در برخی مواقع؛ ارجاع به برخی آثار خود؛ ذکر محاسن ادبی کلام امیرمومنان علیه السلام؛ ذکر سبب صدور برای روایات؛ اشاره به مخاطب نامهها، حکمتها و خطبهها؛ اشاره به منشا دیگری از روایت؛ ذکر شواهد قرآنی و روایی و ادبی جهت اعتبار کلام امام؛ تفسیر غرائب کلام امام؛ توضیحات فقه الحدیثی؛ ذکر موضوع برخی روایات؛ معرفی برخی اعلام و اشاره به مخاطب کلام امام؛ ذکر اختتامیه کتاب و تاریخ تالیف آن.
خلاصه ماشینی:
تفکر رايج پيرامـون اقدام مولف آن در مورد اين کتاب ، صرفاً جمع آوري احاديث و تبويـب آن بـوده ، امـا بـا رجوع به خود کتاب نهج البلاغه در مي يابيم که سيد رضي علاوه بر جمع آوري احاديث در اين اثر، اقدامات ديگري نيز انجام داده که اين اقدامات عبارت اند از: نگارش خطبه جـامع (مقدمه )؛ ذکر مصادر روايات در برخي مواقع ؛ ارجاع به برخي آثار خود؛ ذکر محاسن ادبي کلام امير مؤمنان عليه السلام ؛ ذکر سبب صدور براي روايات ؛ اشاره به مخاطـب نامـه هـا، حکمت ها و خطبه ها؛ اشاره به منشأ ديگري از روايت ؛ ذکر شواهد قرآني و روايي و ادبـي جهت اعتبار کلام امام ؛ تفسير غرائب کلام امام ؛ توضيحات فقـه الحـديثي ؛ ذکـر موضـوع برخي روايات ؛ معرفي برخي اعلام و اشاره به مخاطب کلام امام ؛ ذکـر اختتاميـه کتـاب و تاريخ تأليف آن .
)) سيد رضي پس از ذکر عجائب و شگفتي هاي کلام اميرمؤمنان عليـه السّـلام بـه سـبب تکرار روايات در فصول سه گانه نهج البلاغه اشاره کرده و مي نويسد: و بسا که در اين کتاب لفظي که به دو صورت يا بيشتر روايت شده ديده مي شود، عذرم در اين زمينه اين است که در روايات مربوط به فرمايشات حضرت ، اختلاف شـديدي وجود دارد٥، بسا اتفاق افتاده که کلامي از حضرت در روايتي آمده و به همان صـورت در اينجا نقل شده ، پس از آن در روايتي به شکل ديگر ديده شده ، يا بـه علّـت اينکـه در روايت دوم لفظ يا جمله مفصّل تر بيان شده ، يا به سبب آنکه عبارت آن از عبـارتي کـه در روايت اول آمده نيکوتر و زيباتر است ، بنابراين اقتضا داشت کـه آن سـخن دوبـاره بيان شود تا هم تأييدي بر سخن انتخاب شده گذشته باشد و هم بر حفظ بهترين سخنان آن جناب غيرت ورزيده ، نگـذارم چيـزي از آن ناگفتـه بمانـد؛ و گـاهي در دو جـاي مختلف سخني از امام انتخاب شده آن هم نه از باب عمد بلکه به خاطر طـولاني شـدن زمان از روي سهو و نسيان بوده است .