تحلیل محتوای کتاب المصطلحات المتداولة فی الصحافة العربیة مقاله

تالیف کتب آموزشی در رشته مترجمی زبان عربی، کمک شایانی در بهبود وضعیت ترجمه از زبان عربی به فارسی داشته است. بیشترین کتاب‌های تالیف شده در این زمینه، در موضوعات سیاسی، اقتصادی، رسانه‌‌‌ای، اجتماعی و ورزشی است. نکته قابل توجه در تدوین و تالیف چنین آثاری، این است که در کنار محاسن آن‌ها نباید از کاستی‌‌‌ها در حوزه نگارش، ساختار و ترجمه غافل بود. کتاب المصطلحات المتداولة فی الصحافةالعربیة جزو این آثار و گزیده‌‌‌ای از مطبوعات عربی و ترجمه آن به زبان فارسی است. اثر مذکور به دلیل تدریس و اعتبار علمی‌اش، نباید دارای نواقص علمی در این حوزه باشد. با توجه به شواهد مورد نظر در اثر، روش پژوهش حاضر، روش توصیفی ـ تحلیلی براساس داده‌های موجود در متن است. مقاله حاضر ضمن برشماری محاسن کتاب، به ارزیابی کمبودها و ارائه پیشنهادهایی به منظور رفع آن‌ها در حوزه‌‌‌های ساختار، محتوا، نگارش و ترجمه می‌‌‌پردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که به ساختار کلی کتاب و رعایت الزامات آن از جمله: روزآمدی، ذکر علمی منابع، اشاره به نوع آموزش و تدریس کمتر توجه شده است. همچنین عملکرد مترجم محترم در برگردان جملات‌‌‌ و عبارات از مطبوعات عربی به زبان فارسی، به صورت ترجمه تحت‌‌‌اللفظی بوده و از ساخت نحوی زبان مبدا تبعیت کرده و به اصول ترجمه توجه کافی نداشته است.

کتـاب المصـطلحات المتداولـة فـی الصـحافة العربیة نمونه ای در زمینة ترجمه از زبان عربی به زبـان فارسـی در حـوزة مطبوعـات اسـت کـه دکتر محمدرضا عزیزی پور (١٣٩٣) آن را تألیف کرده است ، و به عنوان نمونة موردی در این مقاله بررسی خواهد شد. کارکرد اصلی اثر که همان ترجمه است ، چگونه توانسته نقش اصلی خـود را در امر ترجمة متون مطبوعاتی ایفا کند؟ می توان فرضیة پژوهش را این گونه مطرح کرد: سـاختار کتـاب از حیـث محتـوایی کیفیت قابل قبولی دارد، اما به عنوان یک اثر آموزشی نسبت به برخـی از اصـول نگارشـی ، ساختاری ، محتوایی و مهم تر از همة ایـن مـوارد بـه ترجمـه ـ کـه محـور اصـلی آن اسـت ـ کم توجهی شده است و کاستی هایی در تقدیم این اطلاعـات بـه دانشـجویان در ایـن زمینـه وجود دارد که می توان ایـن کمبودهـا را در اشـاره نکـردن بـه فنـون ترجمـه ، ذکـر نکـردن ترادفات برای اصطلاحات تخصصی ، و در نوع ترجمه که بیشتر تکیه بر ترجمة نزدیـک بـه عبارات یا اصطلاحات است ، برشمرد. این کتاب دارای قطع وزیری ، صفحة عنوان ، شناسنامه ، فهرست و مقدمه ، و درُ نه بخـش جـامع تـدوین شـده اسـت ؛ هفـت بخـش آن مربـوط بـه مـتن اصـلی کتـاب ، شـامل موضوعات سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی ، نظامی ، علمی ، پزشکی و ورزشی است و دو بخش آخر به نمونه متن های روزنامه های عربی ، واژگان و ذکر منابع می پردازد.