انحراف نرخ ارز و رژیم‌های تورمی در ایران مقاله

امروزه مدیریت نرخ ارز و جلوگیری از نوسان و انحراف آن از مقداری تعادلی به یکی از مهمترین دغدغه های سیاستگذاران، از جمله در ایران، تبدیل شده است. چرا که هرگونه نوسان مقطعی یا انحراف نرخ ارز در کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌تواند چالش‌هایی را برای سایر بخش‌های اقتصاد ایجاد نماید. در مقاله حاضر تلاش شده است در چارچوب رژیم‌های تورمی موجود در اقتصاد کشور به استخراج میزان انحراف نرخ ارز پرداخته شود. بدین منظور ضمن استخراج رژیم‌های تورمی اتفاق افتاده در اقتصاد کشور طی دوره 96-1369 به روش مارکوف سوئیچینگ، در قالب یک رویکرد پولی به استخراج میزان انحراف نرخ ارز اسمی در هریک از رژیم‌های تورمی پرداخته شده است. نتایج حکایت از آن دارد که در رژیم تورمی متوسط میزان انحراف نرخ ارز نیز به صورت نسبی تشدید شده و انحراف بیشتری را (در مقایسه با رژیم تورمی پایین) از خود نشان می‌دهد. ضمن اینکه همزمان که اثر شوک‌های تورمی بر نرخ ارز در رژیم تورمی پایین پس از یک افزایش مقطعی از بین می‌رود، اما در رژیم تورمی متوسط منجر به افزایش شدید و پایدار نرخ ارز اسمی می‌شود. این واقعیت ضرورت توجه و مدیریت سیاست‌های اقتصادی مؤثر بر تورم را خاطر نشان می‌سازد.

بدين منظور ضمن استخراج رژيم هاي تورمي اتفاق افتاده در اقتصاد کشور طي دوره ٩٦-١٣٦٩ به روش مارکوف سوئيچينگ ، در قالب يک رويکرد پولي به استخراج ميزان انحراف نرخ ارز اسمي در هريک از رژيم هاي تورمي پرداخته شده است . از سوي ديگر هنگام وفور منابع ارزي به دليل رويکرد تاريخي موجود در سياست گذاري اقتصادي کشور مبني بر تثبيت نرخ ارز اسمي نوعي اضافه ارزش ٣ شديد در پول ملي پديد مي آيد که در اين رابطه مي توان به اضافه ارزش شديد پول ملي در نيمه 1 Small Open Economy 2 Exchange Rate Misalignment 3 Overvaluation دوم دهه ١٣٨٠ اشاره نمود که با ايجاد اختلال در قيمت نسبي کالاهاي قابل مبادله به غير قابل مبادله در کشور ضمن تشديد تورم موجود در بخش قابل مبادله به بروز پديده هايي چون تضعيف صادرات ، افزايش شديد واردات و به ويژه واردات غير رسمي، فرار سرمايه ، گسترش پديده قاچاق ، کاهش قدرت رقابت صنايع داخلي و ... (رجوع شود به تصویر صفحه ) ٣-٣- محاسبه انحراف نرخ ارز در رژيم تورمي متوسط و پايين در ادامه کار مدل ١٢ را همانند روش VAR در قسمت فوق برآورد کرده با اين تفاوت که اين بار مقدار تحقق يافته شاخص قيمت کالا و خدمات ايران در مدل قرار داده شده است . (رجوع شود به تصویر صفحه ) 0 نمودار (٥): اختلاف نرخ ارز تعادلي شبيه سازي شده با نرخ ارز محقق شده در اقتصاد 1 ايران طي دوره ١٣٩٦:٣-١٣٨١:١ منبع : يافته هاي تحقيق در جدول ٦ مقايسه آمار توصيفي نتايج در دو حالت رژيم تورمي متوسط و پايين آمده است .