چکیده:
حقوق خانواده مبتنی بر ارزشهای اخلاقی است. تأثیر گزارههای اخلاقی در این کانون عاطفی امری مسلم است. پیوند وثیق قواعد حقوقی با موازین اخلاقی از ویژگیهای بارز نظام حقوقی اسلام است؛ لذا هرگاه در فقه احکام سخن از مندوبات و مکروهات است به گونهای از مفاهیم اخلاقی حکایت دارد. این پژوهش که به منظور بررسی و تطبیق گزارههای اخلاقی مؤثر در باب نکاح و طلاق سامان یافته است با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش است که آیا قواعد اخلاقی در حقوق خانواده به نحو شایسته مورد توجه قانونگذار واقع شده است؟ نگارنده بر این عقیده تأکید میورزد از آن جایی که قوانین مربوط به نکاح و طلاق متأثر از فرهنگ غنی قرآنی است بدون شک نفوذ آموزههای اخلاقی در این زمینه اجتنابناپذیر است. گزارههایی نظیر تکلیف زن و شوهر به حسن معاشرت، عفو از مهر، پرداخت مهرالمتعه، تعهد به اجرای عدالت بین همسران، بایستههای اخلاقی در طلاق، حضانت، نفقه زوجه و اقارب از جمله مصادیق حقوقی و فقهی است که با موازین اخلاقی تلطیف یافته است.
خلاصه ماشینی:
٢-٣-حقوق حقوق جمع حق معانی متعددی دارد از جمله : درستی، ثبوت ، وجوب ، عدل و داد، حکم مطابق با واقع و امر ضروری به لحاظ اخلاق آمده است (ابن منظور، ١٤٠٥، ١٠، ٥؛ الزبیدی، ١٣٠٦، ٦؛ راغب اصفهانی، ١٤١٢، ٢٤٦) و در تعریف حقوق گفته شده است که نوعی از سلطنت و توانایی است که برای شخص بر شخص دیگر یا بر مال و شیء جعل و اعتبار میشود به عبارت دیگر، حق توانایی خاصی است که برای کسی یا کسانی نسبت به شخص یا چیزی، اعتبار شده و مقتضای این توانایی، صاحب حق میتواند در متعلق آن تصرف کند یا از آن بهره گیرد (شیخ انصاری، ١٣٧٠، ٢، ٧٩)؛ همچنین محقق نائینی در تعریف حق که جمع آن حقوق است مینویسد: حق اعتبار ویژه ای است که اثر آن سلطنت و قدرت است بر چیزی و مرتبه ضعیفی از ملکیت است (نائینی، ١٣٧٣، ١، ٤٢)؛ علمای معاصر در تعریف حقوق میگویند: مجموعه قواعد الزامی حاکم بر روابط افراد جامعه را در اصطلاح ، حقوق میگویند و در تبیین این معنا از حقوق آمده است : حقوق مجموعه قواعدی است که در زمان معین بر جامعه ای حکومت میکند (کاتوزیان ، ١٣٨٥، ١، ٣٤) قاعده حقوقی، قاعده ای است که بر اعمال اشخاص از این جهت که در اجتماع هستند حکومت میکند و اجرای آن از طرف دولت تضمین شده است .
٦- صلح و سازش ، تعهد به اجرای عدالت بین همسران ، جدایی به احسان ، ملاحظه تربیت سالم اجتماعی و اخلاقی کودک در حضانت و نگهداری و محل ملاقات طفل از جمله بایسته های اخلاقی هستند که در لایحه حمایت از حقوق خانواده مورد توجه قانون گذار قرار گرفته است .