چکیده:
طرح مسئله: یکی از مشکلات زیستمحیطی در مناطق غربی ایران، فعالیت طوفانهای گرد و غبار و ریزگردها در اتمسفر شهرهاست. این پدیده از سال ۱۳۶۷ بیشتر استانهای غرب و جنوب کشور را درگیر ساخته است. گرد و غبار بر اثر دلایل مختلفی چون دخالتهای بشری در استفادة غیرمنطقی از منابع آبهای سطحی و زیرزمینی، تخریب پوشش گیاهی، تضعیف خاک ناشی از فرایندهای کشاورزی و بعضی عوامل طبیعی مانند خشکسالی و تغییرات آب و هوایی روی میدهد. پژوهشحاضرباتوجهبهماهیتمسئلهوموضوع،ازنوعتوصیفی-تحلیلیو مطالعات کاربردی با تأکید بر روشهای کمّی است. هدف: در این زمینه هدف پژوهش حاضر، بررسی مخاطرات اقلیمی حادثشدة ناشی از ریزگردها در استانهای شمال غرب کشور برای ماههای مختلف سال به همراه شناسایی تداوم و فراوانی آنها و همچنین مشخصکردن منشأ اصلی گرد و غبارهای واردشده به منطقة پژوهش است. روش: تمامی فرایندها و تجزیه و تحلیل دادهها در محیط GIS،EXCELL همراهبا مدل Krigingزمینآماری ارزیابی شد. این تکنیک نقاط مجهول را براساس خودهمبستگی بین نقاط اندازهگیریشده و ساختار فضایی آنها پیشبینی میکند. در این ارزیابی نخست دادههای کسبشده از آمارهای ایستگاههای مدنظر تعیین، دوباره این دادهها در محیط نرمافزار اکسل مرتب و سپس با استفاده از مدل Krigingهریک از دادههای مدنظر درونیابی شد. نتایج: نتایج بررسیها نشان داد وسعت خسارات این پدیده فقط به تهدید زمینهای کشاورزی، صنعتی و... محدود نبوده است؛ بلکه با مختلکردن زندگی عادی مردم آشکارا به تهدید جدی زیستمحیطی تبدیل شده و واکنش افکار عمومی را به دنبال داشته است. خشکسالیهای اخیر، جنگ تحمیلی، کشاورزی، سدسازی، جنگ آب و سیاست انتقال آب از مناطق پرآب به مناطق کمآب در خوزستان و ایلام، دو منطقة اثرپذیر از ریزگردها، از عوامل مؤثر بر پدیدة ریزگردها در غرب و جنوب ایراناند.
خلاصه ماشینی:
هدف : در این زمینه هدف پژوهش حاضر، بررسی مخاطرات اقلیمی حادث شده ناشی از ریزگردها در استان های شمال غرب کشور برای ماههای مختلف سال به همراه شناسایی تداوم و فراوانی آنها و همچنین مشخص کردن منشأ اصلی گرد و غبارهای واردشده به منطقه پژوهش است .
1- Ai & Polenske 2- Takashe et al 3- Wang et al 4- Zee Jang et al 5- Kutiel & Furman 6- Barakan et al قربانیان و کردوانی (١٣٩٣) در پژوهشی با نام «آنالیز بافت ریزگردهای شهر اهواز بـه روش پرتـوایکس و رابطـه تشدید این طوفان ها با تخریب تالاب هورالعظیم » به این نتیجه دست یافته اند که کانی موجـود در بافـت نمونـه هـای گرد و غبار شهر اهواز و تالاب هورالعظیم ، کلسیت و کوارتز است و بین میزان رطوبت و تعداد روزهای گرد و غبار این شهر رابطه معناداری وجود دارد.
پیرو این شرایط در دوره ١٣٥٢روزه بررسیشده در استان ایلام (برای نمونه در غرب کشور) مشخص شد در ایستگاه دهلران ٣٣٨ روز با این پدیده روبـه رو بـوده ایـم و تقریبا هر سال تعداد و غلظت روزهای همراه با گرد و غبار در همه ایستگاههای بررسیشـده نسـبت بـه سـال قبـل بیشتر شده است .
, (2001), mitigating the effects of disastrous sand 37– dust storms: A Chinese perspective, Cold and Arid Regions Environmental and Engineering Research Institute, Chinese Academy of Sciences.