روشنفکر و نقش سیاسی او در اجتماع مقاله

"و اگر باز روشنفکر می‌بایست که با تکیه بر ذهن خلاق خود تاثرات دریافتی از عینیت این‌ دنیای جدید را بر هم موثر سازد و از پدیده‌های شناخته‌ شده،قوانین و دانش‌های جدید که بیان کننده و نشان‌ دهنده پیوندهای اصولی حاکم بر این دنیا هستند،عرضه‌ دارد پس باید که به اجبار مشخصه‌های اصولی این جهان‌ جدید را بشناسد،بنابراین تنها نویسنده یا دانشمند صرف علوم انسانی قادر نیست که با درک آنها تجسم‌ «روشنفکری»باشد که وجدان بیدار دنیای روز است‌ و تاثیر سهمگین دست‌آوردهای دنیای ذره‌ای بر دنیای‌ اجتماعی و روابط حاکم بر آن را بشناسد. همین جا روشن سازیم که هر دانشمند علوم تجربی نیز الزاما در صفوف روشنفکران قرار نمی‌گیرد و فقط آن‌ تعداد از آنها که پهنهء تأثیر قوانین علوم تجربی را بر روابط اجتماعی درک کرده‌اند و منافع حیاتی طبقه‌ای را که در خدمتش ایستاده‌اند می‌شناسند قادرند که با شناخت این تأثیر و تأثرها و بازتابی آنها در ذهن خود به‌ دانستنیهای عمیق‌تری دست یابند و با کمک آن در خدمت جامعه،نشان دهندهء راههائی برای گذر سالم از این‌ مرحله به مرحله والاتری کردند. بار دیگر خلاصه کنیم: نتایج دست‌آوردهای جدید علوم تجربی چه در زمینهء علوم هسته‌اعی و چه بیولوژی حربه‌هایی به دست نظام‌های‌ حاکم داده است که خصلت استراتژیک یافته‌اند و بنابراین‌ تنها روشنفکران متأثر از تاثیر این واقعیت‌ها که در عین‌ حال آگاهی کافی به قوانین آن دارند و عوامل مؤثر از این‌ واقعیت‌ها را می‌توانند در ذهن خود منعکس کنند و بر هم‌ مؤثر سازند و به نتایج جدیدی برسند و به علاوه قواعد بدست آمده را تعمیم دهند و به اصولی نو برسند و با چنین مشخصه‌هائی جامعه را در راه پرپیچ و خم خود و عبور از پرتگاه‌ها و دشواریها رهنمون گردند."