چکیده:
یکی از مهمترین عوامل در به وجود آمدن اشکال کارستی، جنس سنگ شناسی می باشد. وجود سنگ آهک از شرایط ضروری جهت تشکیل این اشکال است، اما کیفیت متفاوت انواع سنگ های آهکی، در میزان تشکیل و توسعه این اشکال تاثیر زیادی دارد. استان کرمانشاه چون در منطقه زاگرس مرطوب واقع شده و یکی از هسته های بارش محسوب می شود، شرایط مناسبی هم از نظر لیتولوژی و هم از نظر اقلیمی برای ایجاد اشکال کارستی فراهم شده است. در تحقیقات گذشته در استان کرمانشاه، نقش جنس زمین شناسی و سنگ شناسی در ایجاد اشکال کارستی ثابت در نظر گرفته شده و علت وجود اشکال متفاوت کارستی و توسعه و عدم توسعه آن ها را در مناطق مختلف، بیشتر از هر عاملی به عامل اقلیم نسبت داده اند. اما در این پژوهش بیشتر به نقش عامل سنگ شناسی در تشکیل اشکال کارستی توجه شده است. نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش آن آماری، میدانی و تحلیلی و ابزار تحقیق شامل نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، ژئومورفولوژی و عکس های هوایی می باشند. نتایج حاصل از آزمون t غیر جفتی در سطح اطمینان 95/0 نشان می دهد که درز و شکافها در پیدایش مجراهای انحلالی نقش داشته و این مجراها تحت تاثیر درزها به وجود آمده اند. اما نتایج آزمون t جفتی در سطح اطمینان 95/0 نشان می دهد که درزها در پیدایش مجراها دخالت نداشته اند. هم چنین مطالعات میدانی نشان می دهد که جنس سنگها در پیدایش اشکال کارستی به صورت متفاوت عمل کرده است، به طوری که سنگهای آهکی ضخیم لایه، باعث شکل گیری اشکال کارستی تحول یافته مانند دولین ها و اوالاها و در سنگ های کم ضخامت تر باعث شکل گیری اشکال خطی مانند کارن ها شده است.
خلاصه ماشینی:
در تحقیقات گذشته در استان کرمانشاه ، نقش جنس زمین شناسی و سنگ شناسی در ایجاد اشکال کارستی ثابت در نظر گرفته شده و علت وجود اشکال متفاوت کارستی و توسعه و عدم توسعه آن ها را در مناطق مختلف ، بیشتر از هر عاملی به عامل اقلیم نسبت داده اند.
سنگ های آهکی موجود در منطقه مورد مطالعه متعلق به دوره های مختلف تریاس ، ژوراسیک و کرتاسه بوده و به نظر می رسد، ویژگی ها و شکل ظاهری آن ها با همدیگر تفاوت داشته با شد که این نیز به نوبه خود ممکن است در میزان تغذیه آب ، چگونگی عملکرد فرایندهای آبی و حتی پیدایش اشکال متفاوت کارستی در سطح آن ها نقش داشته باشد.
بنابراین هدف این است ، تا نقش جنس سنگ شناسی آهک ها در ایجاد اشکال کارستی، مورد بررسی قرار گرفته و انواع سنگ های آهکی در منطقه مورد مطالعه تفکیک شود و بررسی شود که گونه های مختلف آهک ، منجر به تولید چه نوع اشکالی در محدوده مورد مطالعه شده اند.
نتایج و بحث نتایج حاصل از مشاهدات میدانی و عملیات صحرایی در خصوص نقش جنس سنگ شناسی در تشکیل اشکال کارستی در معرفی اشکال کارستی در این تحقیق بیشترین تاکید بر روی کارن ها بوده است و چون کارن ها اشکالی هستند که در ابعاد و اندازه های متغیر از کوچک تا بزرگ وجود دارند و درز و شکاف در پیدایش آن ها نقش مهمی را ایفا می کند، لذا باید با حضور در منطقه مورد مطالعه و مشاهده بصری درز ها، اندازه گیری هایی صورت می گرفت تا مشخص شود که این اشکال در واقع بر روی عکس هوایی درست تشخیص داده شده اند.